tarihlive 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 nci ve 12 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen: a) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri: 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmî Gazete’de ESAS ÇALIŞMA Etkinliğin Adı: Rol Oynama Eğitimci öğrencileri 5-6 kişilik gruplara ayırır. Daha sonra şaşkın çocuk,mutlu çocuk,kızgın sürücü,sinirli bakkal,mutsuz arkadaş gibi karakterler gruplara dağıtılır.Çocuklardan kendi gruplarına verilen karakterleri kullanarak drama yapmaları istenir. RAHATLAMA 2RAHATLAMA : Bedenin, duygu ve düşüncelerin yumuşaması, sakinleşmesi için yapılan bir drama etkinliğidir. Hareket ve ısınma çalışmalarından sonra liderin rehberliğinde çeşitli rahatlama egzersizleri yapılır. Bu egzersizler genel olarak yerde uzanmış olarak yapılır. Gözler kapatılır. MADDE6- (1) Çalışma izni, 4 üncü maddeye göre belirlenen uluslararası işgücü politikası esas alınarak Bakanlıkça verilir. (2) Bu Kanun kapsamında yer alan yabancıların çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışmaları veya çalıştırılmaları yasaktır. Ülkelerin NDC’lerini analiz eden Climate Action Tracker ise, bu taahhütler bir senaryo olarak esas alındığında 2100 yılında 2,4 derecelik bir ısınma meydana geleceğini değerlendiriyor. 1. COP26 görüşmeleri esnasında bütün ülkelere COP27’ye kadar 1,5 derece hedefine uyumlu olarak NDC’lerini güncelleme çağrısı yapıldı. Vay Tiền Online Chuyển Khoản Ngay. Psikodrama Psikodrama Jakop Levy Monero’nun ilk kez Viyana’da anneleri ya da bakıcılarıyla parklara gelen çocukları izlerken onların bu alanda bir öğretmene ihtiyaç duyduğunu belirlemesi ve çevresine toplanan çocuklara şaşırtıcı ve düş gücünü yakalayan masallar anlatmasıyla kavram olarak ortaya çıkmıştır. Monero çocukların birbirlerine olan düşmanca kıskançça duygularından bu öyküler ve hayallerini doğal olarak oynayarak kurtulduklarını görür ve dramanın bir terapi olduğuna karar vererek Teather Of Spentanity Doğallığın Tiyatrosu’ adını verdiği tiyatrosunu kurar ve bu tiyatro Psikodrama Tiyatrosuna öncülük eder. Psikodrama kişilik, kişiler arası ilişki, çatışma ve duygu sorunlarının özel dramatik yöntemlerle keşfedildiği bir grup yöntemidir. İnsanların çoğu yaşamları boyunca bir şey söylüyor, başka bir şey düşünüyor, üçüncü bir şeyi hissediyor ve sonuçta bu üçüyle de ilişkisi olmayan bir şey yapıyor. Bunun sonucu insan ruhu hırpalanıyor, stres ve parçalanmaya geliyor. Psikodramanın amacı insanların söz düşünce ve davranışlarında tutarlı olmalarına yardımcı olmaktır. Bir başka amacı da kendimize ve başkalarına karşı açık ve tutarlı olmayı kolaylaştırmaktır. Psikodramanın en önemli amaçlarından biri de bireylerde katarsis elde etme ve içgörü kazanmaları yoluyla psikolojik gelişimlerinin sağlanması ve böylece tedavi edilmeleridir. Psikodramanın, bir terapi tekniği olarak uzman kişilerce, özellikle bu konuda eğitim almış psikologlar tarafından uygulanması gerekir. Eğitici Drama Pedagojik drama olarak da adlandırılır. Çocuğun hemen her konuda eğitiminde kullanılan bir tekniktir. Bu nedenle diğer iki drama türünü de belirli oranlarda içine alır. Çünkü eğitici drama, çocuğun psikolojik yapı ve psikolojik yaşantılar konusunda bilinçlenmesini de, özel bir yetenek olarak yaratıcılığı kazanmasını da amaçlar. Eğitici drama ile yaratıcı drama arasındaki en önemli fark, eğitici dramanın amacının oyun yaratmak olmaması ve çocukların konuya eğitim amaçlı olarak katılmalarıdır.6 Yaratıcı Drama Çocukların yaratıcılık özelliğini geliştirmek ve oyun yoluyla düş güçlerini harekete geçirmek için çocuklarla yapılan drama etkinliklerine yaratıcı drama denir. Çocuklar da yetişkinlerin yaşadığı dünyada yaşamaktadırlar ve onların da yetişkinler gibi duyguları, düşünceleri ve tarzları vardır. Bunların oluşumunda hiç kuşkusuz çevresindeki yetişkinleri örnek alırlar. Oysa çocukların yetişkinleri örnek almasından çok yaşam konusunda deneyime ihtiyaçları vardır. İşte bu noktada çocukların en çok yaptıkları şey, oyun, çok önemli bir yere sahiptir. Çocuklar yaşama dair birçok şeyi oyun oynarken öğrenirler ve bu öğrenmeler yaparak-yaşayarak olduğu için de son derece etkili ve kalıcı olmaktadır. Araştırmacı Arthur T. Jershild, çocukların oyun sırasında oyunlar aracılığıyla kendi güçlerini sınadıklarını, atılıma giriştiklerini, kendi çizdikleri sınırlar içinde rekabet ettiklerini, oyunda kaybetseler bile bunu kabullendiklerini, bu nedenle oyunların toplumsallaşma sürecinde önemli etmen olduğunu vurgulamaktadır. Yaratıcı drama, oyunlar kurarak çocuğa yaşantılar yoluyla yeni durumlara ve olaylara sağlıklı tepki vermesi ya da uyum sağlaması konusunda yardım etme sürecidir. Bu bakımdan yaratıcı drama çocuğun oyunlar yoluyla edindiği yaşama dair deneyimlerin doğru ve yerinde deneyimler olması için kontrol altında, önceden tasarlanmış ve bu konuda deneyimli kişiler tarafından yönlendirilerek yapılan bir etkinlik olmalıdır. Çocuklar, gençler ya da yetişkinlerle yapılan dramanın klasik sınıflandırılmasında ısınma ve rahatlama, rol oynama ve pandomim, oluşum ve değerlendirme aşamaları yer alır. a Isınma ve Rahatlama Bedensel ısınma hareketleri vücudun en üst eklem yeri olan boyundan başlar, sırayla omuz, bel, bacak ve ayak eklemleriyle son bulur. Bu eklem yerlerinin sağa-sola veya öne arkaya eşit sayıda hareketle ısınması sağlanır. Bu hareketler esnasında aynı bölgelerdeki kaslar da çalıştırılır ve ısınması sağlanır. Rahatlama hareketleri de yine aynı sırayla baş bölgesindeki gerginlik noktalarından başlar ve ayak ucunda son bulur. Bu gerginlik noktaları sırasıyla; yanak kasları ve dudaklar, sırt kasları, kol altı kasları, kalçalar, uyluk, bacak arka kasları, ayak tarak kemiğidir. Bu noktalardaki kaslar çalıştırılıp gerilir ve bırakılır. Bu noktalardaki gerginliğin yavaş yavaş el ve ayak parmaklarından çıktığı hissedilir. b Rol Oynama Katılımcılar kendi aralarında yaptıkları işbölümüyle doğaçlamayı gerçekleştirirler ve oynarlar. c Pandomim Anlatımın mimik, jest ve hareketlerle yapıldığı diyalog ve monoloğun olmadığı anlatım biçimidir. Birey rolünü pandomimle yapar. d Oluşum ve Değerlendirme Grup etkinliği gerçekleştirdikten sonra kendi kendine değerlendirme yapar. Grup lideri bu aşamada katılımcıları soru sorarak yönlendirir ve onların oyun ve yaşantı esnasında neler hissettiklerini ifade etmelerini sağlar. Bu aşamalar sırasında çocuk ve gençler yaşantı zenginliği kazanarak deneyim yoluyla değişik duyguları yaşar, hisseder. Böylece çocuk ve gençler oyun oynarken yeni yaşantılar yaşar, sonucunda grup olarak değerlendirme yapar ve yaşama dair deneyim kazanır. Dramanın ana unsurları; drama lideri, drama grubu, materyaller ve uygun ortam olarak sıralanabilir. a Drama Lideri Grubun yapacağı drama etkinliğini önceden planlayan, grup bireylerinin fiziksel ve psikolojik olarak etkinliğe ısınmasını sağlar, grubu yönetir ve yönlendirir. b Drama Grubu Etkinliğe katılmaya istekli bireylerden oluşur. c Materyaller Etkinlik yapılırken kullanılan oyuncak, top, yastık vb. d Uygun ortam Drama etkinliğinin yapılabilmesi için vücut hareketlerinin rahat ve sağlıklı bir şekilde yapılmasına elverişli, dış dünyanın gürültüsünden yalıtılmış, kapalı ortamlar daha uygun ortamlardır. Drama etkinliği planlanırken etkinliğin yapılacağı ortam dikkate alınmalıdır. Eğitimde Dramanın Uygulama Basamakları Dramada birbirinden biçim olarak farklılaşan ve her çalışmada bütün olarak alan üç aşama vardır. Bunlar; Isınma ve rahatlama çalışmaları. Oynama. Rahatlama ve değerlendirme çalışmalarıdır. 1. Isınma ve Rahatlama Çalışmaları Bir drama atölyesinde ilk olarak yer verilen çalışmalardır.. Bu çalışmalarda grubu oluşturan bireylerin birbirleriyle bütünleşmesine yönelik alıştırmalara yer alır. Katılımcılar, birbirleriyle tanışır ve etkileşim kurarlar. Yaşayacakları yaşantılar için hazırlıklı ve istekli hale getirilirler. Tanışma ile başlayan güven ısınmaya, uyum sağlamaya, beş duyuyu kullanmaya, gözlem yetisini geliştir-e ve bedenini ve beynini duyumsamaya yönelik çalışmalar bu aşamada yer sınma çalışmaları müzik ya da ritm eşliğinde yürüme, koşma, zıplama, çek-itme, hayvan yürüyüşleri, çeşitli zemin ve zamanlarda yürüme, gösterilen kete uygun ritm tutma gibi çalışmalardır. Isınma çalışmalarında bireyin kentle ilgili bilişsel, duyuşsal ve devinimsel özellikleri incelemesi ve bu incele-onucunda karşısındaki bireyi de bu açıdan görmesi sözkonusudur. Bu ısın-şamasının kuralları kesin olarak belirlenmiştir ve sadece lider tarafından yürütülmelidir. Güven kazanma, uyum sağlama, beş duyuyu kullanma, gözlem ye-geliştirme, bedenini ve beynini duyumsama genel olarak kaynaştırma ve konsantrasyon çalışmaları ile mümkün olmaktadır. Kaynaştırma Çalıştırmaları Bu aşamada tüm grubun birbiri ile kaynaşması hedeflenir. Kaynaştırma çalıştı grubun rahatlaması ve çalışmanın sağlıklı başlayıp, devam etmesi açısından son derece önemlidir. Kaynaştırma çalışmalarına isim öğrenme ve tanışma ile başlamak en uygun çalışma şeklidir. ÖRNEK l Katılımcılar, müzik eşliğinde iç içe iki daire halinde zıt yönde yürürler. Öğretmen lider müziği durdurduğunda her iki dairedeki katılımcılar dururlar ve bulundukları yönden arkadaşlarına dönerek birbirlerine isimlerini söylerler. Daha sonra hem ismini söyler, hem el sıkışırlar, daha sonra birbirlerine "nasılsınız?" diye sorarlar. ÖRNEK 2 İsim Zinciri Katılımcılar yan yana ya da daire biçiminde oturur. Biri adını söyler. Onun solunda oturan, ilk başlayanın adını ve kendi adını söyler. Onunda solunda oturan ilk ikisinin adlarını ve kendi adını söyler. Böylece en sondaki çocuk, kendisinden önce gelen tüm çocukların isimlerini ve kendi ismini söylemeye çalışır. Konsantrasyon Çalışmaları Kaynaştırma çalışmalarının sonunda katılımcıların artık birbirleriyle daha iyi iletişim kurabilmeleri beklenir. Konsantrasyon çalışmalarının amacı ise, grubun dikkatini bir noktaya toplamak ve drama etkinliğine yönlendirmektir. ÖRNEK Üçgen Oyunu Tüm grup üçe ayrılır. Üçgenin tepesinde olanlar grup başkanı olarak seçilirler. Üçgenin diğer üyeleri en baştakinin yaptığı izleyerek, tekrar ederler. Burada önemli olan grup başkanını gözlerken ona dosdoğru bakmak değil, tam karşıya bakarken görüş alanına dikkat ederek yapılmasına özen göstermektir. Başın hep aynı yöne bakması 2. Oynama Esas Çalışma Belirlenmiş kurallar içinde özgürce oyun oynama ve bu oyunları geliştirme çalışmalarından oluşur. Oyun, kişiliğin gelişimi sürecinde diğer insanlarla pay-aşarak, onları taklit ederek gerçekleştirilir. Sözü edilen oyunlar bu temel görüşen yola çıkarak uygulama içinde yerini alır. Yaratıcılık ve imgeleme hayal bo-'utları oyunlarla işin içine girer. Bu aşamada liderin öğetmenin dikkat etmesi ;ereken nokta oyunlarda aşırılığa kaçmamak ve katılımcıları gereğinden fazla 'ormamaktır. Çalışma grubunun özelliklerine uygun olarak oyunlar seçilir. Oyun oluştur-na için pandomim, rol oynama, doğaçlama, öykü oluşturma, dramatizasyon gi-ıi etkinliklerden biri veya bir kaçı seçilerek uygulama yapılır. Bu oyunlar kimi aman sözcük dağarcığını, duyuları ya da dikkati geliştiren oyunlar, kimi zamanla taklide dayalı yarışma oyunları olabilir. a Pandomim Pandomim fikirlerin sözcük olmadan ifade edilmesidir. Oyuncunun sözcük-îr olmadan hareketlerle bir şeyi anlatması ya da oynaması şeklinde tammlana-ilir. Gelişimin ilk yıllarında pandomim sözcük kullanmadan mimikler, hareketler ullanılarak, bazen de sesler ilave edilerek basit bir şekilde yapılır. Çocuklar yaratıcı dramayı çocuklara tanıtmada ön çalışmalardan biri olan pandomimden çok oşlanırlar. Böylece, belirlenmiş bir olayı, karakterlerin hareketlerini ve durum-ırını ifade edebilirler. Anaokullarında bazı temel koşma, yürüme, sekme gibi hareketler çocukları pandomime hazırlar. Bu çalışmalar müzik eşliğinde çocuk-ıra daha hoş gelir. Çünkü koşan atların sesinin, zıplayan kurbağanın hareketi-in, yarışan arabaların gürültüsünün çıkarılmasında müzik etkili olur. Pandomim çalışmaları uygulanırken, çocukların gözlemlerinden ve yaşadık-ırı tecrübelerden yararlanılmalı ve bu tecrübeler gözönünde bulundurulmalıdır. Örneğin, deniz görmemiş bir çocuğa, sandala binme ve kürek çekme taklidi yap-tırılamıyacağı gibi, hiç kar görmemiş bir çocuğa da karda yürüme ya da kardan adam yapma taklidi yaptırılmamakdır. Örneğin, hayvanat bahçesine yapılan bir gezinin ardından, çocuklardan hayvanat bahçesini ve buradaki hayvanları gözlerinde canlandırmaları istenebilir. Daha sonra çeşitli hayvanların taklitleri yapılır. Çocuklar önce bir fil gibi yürürler, sonrada filin hortumu ile birşeyler yemesini taklit ederler. Daha sonra da arslanlarm kafesi önünde durup, arslanlar gibi kükrerler. Çocuklar pandomim ortamında geçmiş yaşantılarını hatırlamak için dikkatlerini yoğunlaştırırlar. Okudukları veya gördükleri bilgileri anımsamaya çalışırlar ve zihinsel olarak bunları resimleyip, şekillendirirler. Bu beceriler hemen hemen bütün öğrenme süreçleri içinde gereklidir. Pandomim etkinlikleri sırasında yapılan çalışmalarla öğrenme süreçleri daha da kuvvetlenir. b Rol Oynama Rol oynama, imgelemeyle hayali olarak ya da açıkça, bir başkasının veya başkalarının işlevlerini yerine kabullenmedir. Özgün şekliyle Mead tarafından kişinin ve toplumun felsefi çözümlemelerinde bir araç olarak kullanılan rol oynama, günümüzde psiko-terapi, grup dinamiği ve eğitimde kullanılmaktadır. Öğretim etkinliğini doğrudan somut olgulara dayamak ve öğrenme konusuyla ilgili olayların kendilerini incelemek her zaman mümkün değildir. Böyle durumlarda kullanılabilecek en aktif öğretim yöntemlerinden biri rol oynama yöntemidir. Rol oynama yöntemi; bir düşünce, durum, problem veya olayın bir grubun tümü tarafından ya da grup önünde gruptan seçilen belirli üyelerce dramatize edilmesine dayanan bir öğretim yöntemidir. Rol oynama yönteminin esasını dramatizasyon teşkil eder. Böyle bir durumda bir fikir, durum, sorun ya da olay grup önünde dramatize edilir. Değişik gruplardaki çocuklar için tavsiye edilen drama çalışmalarına bakıldığında, dramatik oyunda olayların ve durumların canlandırıldığı görülür. Rol oy-lamada ise oyundaki karakterlerin özellikleri ve hisleri canlandırılır. Doğaçlama 5e her iki yöntemin karışımıdır. Rol oynama etkinliklerine başlarken çocukların 'basmakalıp, yüzeysel karakterleri oynamalarından çok, farklı meslek grupların-an ve bu meslek grupları içinde de görevleri farklı olan insanlardan oluşmuş >;plum tanımları ve bu kişilerin toplum içindeki rollerini kavramaları çok önemdir. Rol oynamanın en kolay yolu toplumdaki farklı kişilerin mesleki görevlenin oynandığı, mesleki pandomimle başlamaktır. Rol oynama yöntemiyle sadece öğrenme konusu olan problem durumların azümü değil, rol oynayanların tüm sosyal, kültürel, doğal davranışlarını anla-lalarını ve insan ilişkilerindeki problemleri kavramaları da sağlanmış olur. Bu-anla birlikte günlük yaşamın öğretim ortamında canlandırılması, çocukların îrdeki yaşamlarında karşılaşacakları sorunların çözümünde etkili bir deneyim ; yaşama hazır olmayı sağlar. Bu yöntem sayesinde, örneğin, anne rolünü oynayan çocuk, annesinin davra-şlarını anlayabilir. Şoför rolünü oynarken bir şoförün davranışlarını anlayabi-\ Konunun canlandırılmasında oynayanların tüm vücut hareketleriyle aktif hale getirilmesi gerekir. Bu aynı zamanda hareketi de beraberinde getirir. Özellikle konuşmayı gerektiren rol oynama sırasında çocuk, ses yüksekliği, aksiyon, telaffuz gibi konuşulan dilin unsurlarını ve konuşma sırasını bekleme, nleme, başkasının sözünü kesmeme gibi iletişim unsurlarını doğrudan doğru-çalışmış olur. Rol oynamanın önemli bir yararı da, o roldeki kişiyle empati rabilmek için gerekli olan, kendini diğer kişinin yerine koyabilme becerisinin zanılmasıdır. Rol oynamaya başlamanın en kolay yolu, oyunun lider öğretmen tarafından şlatılmasıdır. Daha sonra çocuklarla bazı roller paylaşarak dialog yaratılabilir. >;1 oynamaya başlama ile ilgili örnekler aşağıda sunulmuştur Piaget rol oynamanın çocuğun eğitimindeki önemini vurgulamıştır. Piaget'e göre kişisel yaşantılarda karar verme becerisinin gelişiminde, tarihsel ve sosyal konuları anlamada rol oynama etkili bir öğretim tekniğidir. Piaget özellikle küçük çocukların rol oynarken hem nesnel, hem de sosyal çevreyi canlandırarak çok iyi deneyimler kazandığını ileri sürer. ÖRNEK l Çocukların herbirine sinirli bir postacı, yorgun bir öğretmen, kızgın bir otobüs şoförü gibi karakterler verilebilir. Uygulamalar sırasında birkaç karakter biraraya gelerek bir olay yaratılabilir. ÖRNEK 2 Çocuklardan denizin altında neler olduğuna dair fikirler geliştirmeleri istenir. Bu etkinlik için resimler, posterler gerekebilir. Bazı deniz hayvanları tanımlandıktan sonra, çocuklardan sırayla istedikleri deniz hayvanım seçmeleri ve sonra da kendilerine göre nasıl canlandıracaklarına karar vermeleri istenir. Daha sonra ikili - üçlü gruplar oluşturularak bir oyun içinde rol oynamaları istenir. Doğaçlama İş alanı, terapi, eğitim ve bireysel gelişim gibi alanlarda geniş bir kullanıma sahip olan doğaçlama genel olarak monotonluktan ve tek tip olmaktan kurtulup, aniden gelişen olaylar karşısında yaratıcı olmak şeklinde tanımlanabilir. Yeni tanışan iki insanın birlikteliğinde doğaçlama süreci çok iyi gözlenebilir. Böyle bir durumda hiçkimse bir diğerinin daha sonra ne söyleyeceğini ve nasıl söyleyeceğini bilemez. Samimi ve içten olmanın yolu yapay davranmamaktır. Bir çocuğun tüm hareketleri, davranışları ve düş gücünü kullanarak oyun oynaması da tipik bir doğaçlamadır. Çocukların yetişkin oluncaya kadar geçirdikleri yaşam oyununda önceden belirlenmiş roller, görevler, mekanlar, olaylar, yani bir senaryo yoktur. Bu sebeple yaşamda sürekli bir doğaçlama yapılır. Beklenmedik bir olayla karşılaşıldığında ne yapılması veya nasıl yapılması gerektiği konusunda, çoğunlukla pek uzun uzadıya düşünmeden, doğrudan olay yaşanmaya başlar ve olayın bitiminde, nasıl yaşandığının değerlendirmesi yapılır. İşte insanlar bunu doğaçlama olarak adlandırmadan yaşarlar. Gündelik yaşamlarındaki bu doğaçlama onların son derece doğal davranışlardır. Doğaçlamanın birbirinden kolayca ayırdedilebilir nitelikte, belirli evreleri yoktur. Doğaçlama süreci yazarak ya da kaydederek değil, o anda zihinde canlananı oynayarak yaşanır. Bu çalışmalar sırasında, önceden ayrıntılar saptanmadığı için, süreç özgün bir şekilde gerçekleşir. Diğer bir deyişle doğaçlamaların ana kaynağı bireyin kendi yaşantısıdır. Bu nedenle, katılımcıların kendilerini rahatça ortaya koyabildikleri, bireysel olarak keyif alabildikleri bir aşamadır. Doğaçlama çalışmalarında çocuklar yetişkinlere göre daha fazla zorlanırlar. Çalışmada daha önceden canlandırılacak durum veya hikaye bilinse de, çocuklar arasındaki konuşma kolayca gerçekleşmez. Bu yüzden de doğaçlamayı uygulamak çocuklara rol oynamaktan daha zor gelir. Başlangıçta en basit hikayeler bile karışık gelir. Bazen anlatılan hikayenin bir bölümü alınıp geliştirilebilir. Ses efektleri, materyaller, kostümler de fikirlerin oluşmasında ve hayal gücünün yarılmasında etkilidir. Ayrıca maskeler ve kostümler kullanılarak farklı karakterler yaratılabilir. Doğaçlama çalışmalarında diğer bütün aşamalarda olduğu gibi, katılımcı özellikleri gözönünde tutularak, kimi zaman da saptanan bir hedefe doğru belli aşamalar planlanarak yol alınır. Konunun ya da temanın seçilmesinde ölçüler, gurubun daha önceden geçirdiği yaşantılar ve grubun ne amaçla bu çalışmaya katıldığına bağlı olarak değişir. Ancak hangi ölçüt göz önünde tutulursa tutulsun, doğaçlamalar hemen hemen her yaratıcı drama çalışmasının temelini oluşturur. Doğaçlama oyun gelişiminde bir araç olarak yer alır. Amacı oynayan kişinin deneyim kazanmasıdır. Doğaçlama yapan kişi çalışmasını nasıl planlaması gerektiğini, yaratıcı olmayı ve olayları geliştirmeyi, durumlar yaratmayı öğrenir. Bağımsız düşünebilme, karar alabilme, sorumluluk üstlenme, işbirliğine girebilme, sosyal duyarlılık yaratma, sözel ve eylem olarak daha iyi anlatım kazandırmada yardımcı olur. Doğaçlama yapmada başarısız olmak diye bir şey yoktur. Doğaçlama aksine bireye tekrar tekrar deneme fırsatı verir. Doğaçlama yapan kişi hatalarından yola çıkarak yeni şeyler öğrenir ve başka oyuncuları da gözlemleyerek doğruları bulmaya çalışır. Doğaçlamanın insanları düşünme konusunda eğitme işlevi de vardır. Edinilmiş düşünce alışkanlıklarının her zaman sonuca ulaşmada başarı getiremeyeceğini göstererek, yeni düşünme yolları kazandırır. Böylece kişi farklı durumlarda yeni yönelişler üretir. Drama çalışmalarının bu aşamasında doğaçlamanın çeşitli türlerinden yararlanılabilir. Bunların başlıca bilinenleri, kişilerin ve onların özgün kimliklerini konu alan karakter doğaçlamaları, objelerin kullanılmasından ya da düşlenme-sinden yararlanılarak geliştirilen doğaçlamalar, kendi bedenini ya da gruptakilerin bedenini kullanarak bir nesne, eşya, yapı, organizma, araç oluşturma amacıyla yapılan doğaçlamalar, sonu veya tam ortası verilen bir şiir, öykü, masal ya da filmin sonunu tamamlama ya da bir kısmı gösterilen portre, resim ya da fotoğrafın bütününü düşleme ile ilgili doğaçlamalar, bir kentin pazar yerini, okulunu canlandırma gibi insanlar arası etkileşimin kolaylıkla gözlenebileceği ortamlara yönelik olan, durumdan kaynaklanan doğaçlamalardır. ÖRNEK 1 Durumlardan kaynaklanan basit doğaçlamalar Çocuklar yarım ay şeklinde sandalyelere otururlar. Lider öğretmen çocuklara "sizler bir mahallede yaşayan, bir grup insansınız." diyerek, çocukların ilgisini yapılacak olan doğaçlamaya çeker. Lider "bu mahallede çeşit çeşit lezzetli dondurmalar satan bir dondurmacı var. Bu kişinin özelliği, dükkanına gelen mahalle sakinlerinin özel hayatlarını ve günlük yaşantılarını detaylı bir şekilde bilmesidir" diyerek, çocukları, mahallede yaşayan bir karakteri seçmeleri ve bu karakterlerle ilgili olan özellikleri düşünmeleri konusunda yönlendirir. Kendiside dondurmacı rolünü oynar. Sonra çocuklardan dondurmacı ile konuşmalarını, diğer katılımcılara kim oldukları konusunda öğretmen, tamirci, avukat, doktor, satıcı vb. ipuçları vermelerini ister. Daha sonra meslekler konusunda tartışılır. ÖRNEK 2 Lider içeriye Noel Baba kıyafetinde girer ve o günün yılbaşı olduğunu hatırlatarak, "Ben Noel Baba'yım. Çocuklar evlerinde benden oyuncak bekliyorlar. Bana bu konuda yardım edebilir misiniz?" diye çocuklara sorar. Daha sonra katılımcılara, onları bir gezintiye çıkartmak istediğini ve bu gezinti ile çocuklara hangi hediyeleri alabilecekleri konusunda bir karar verebileceklerini söyler. Daha sonra lider ve çocuklar bir ulaşım aracı bulmak için düşünürler. Herkes kendi istediği bir ulaşım aracıyla ülkeyi gezmeye başlar. Ülkedeki çocukların istedikleri oyuncaklar belirlendikten sonra, çocuklar hangi oyuncak olacaklarına karar verirler. Daha sonra lider, oyuncak olan çocukların ellerinden tutarak ülkedeki diğer çocuklara dağıtır. ÖRNEK 3 Objelerle oluşturulan doğaçlamalar Çocuklar daire şeklinde yere otururlar. Lider dairenin ortasına parlak ve süs-ü bir hediye paketi koyar. Ve içinde ne olabileceğini düşünmeleri için çocukla-oa süre tanır. Daha sonra çocukları gruplara ayırır ve birbirlerine bu hediyenin lereden geldiğini, nasıl geldiğini anlatmalarını ister. Her grup hediye kutusu lakkında bir hikaye yaratır ve anlatır. ÖRNEK 4 Bedeni kullanarak oluşturulan doğaçlamalar Lider gruptaki katılımcılara kare, dikdörtgen, üçgen ve piramit olmaları konusunda görevler verir. Katılımcılar hep birlikte bu şekilde kendilerini benzetmeye çalışırlar. Oluşumlar Isınma ve rahatlama çalışmalarıyla başlayan, oyunlarla sürdürülen, doğaçlamalarla geliştirilen drama çalışmalarında artık ulaşılması hedeflenen en son aşamaya gelinmiştir. Bu aşama oluşumlardır. Oluşumlarla anlatılmak istenen sürecin özellikle önceden hiç belirlenmemiş bir çıkış noktasından başlamasıdır. Bu süreçte etkinliklerin nasıl gelişeceği ve nereye varılacağı önceden belirlenemez. Dramanın bu son uygulama yöntemi katılımcıların yaratıcılıklarının en üst düzeyde gözlenebildiği bir süreçtir. Yine bu aşamada yardımcı pek çok araç - gereç ya da materyalin kullanılması ile farklı yaşantıların geçirilmesi sözkonusu olabilir. 3. Rahatlama ve Değerlendirme Çalışmaları Rahatlamada hem fiziksel, hem de zihinsel rahatlama söz konusudur. Eklem yerlerinin rahat hareket ettirilmesi, kasların yumuşatılması ve çocukların sakinleştirilmesi amacıyla etkinliklerin sonunda kullanılır. Rahatlamayı kolaylaştırmak için ortamda sakin bir müzik ve sözel yönergeler kullanılır. Burada amaç; çocuğu rahatlatmak ve olayın tamamlandığını hissettirmektir. Drama çalışmasının aşamalarının her birinin ya da bir kaçının ardından tartışma açılması, "ne yaşadınız?", "neler hissettiniz?", "nerede güçlük çektiniz?" gibi soruların sorulması ve katılımcıların yanıtlaması drama çalışmalarının önemli aşamalarındandır. Bu çalışmanın ardından başkalarının davranış biçimleri, duyguları, düşünceleri, deneyimleri ile ilgili bilgi sahibi olmak bireyin kendi yaşamına bilinçli bir şekilde göz atması açısından önemlidir. Çalışmanın bu aşamasında diğer bir amaç da katılımcıları içinde bulundukları ortamdan kurtararak gerçeğe döndürmektir. Böylece birey yaşadığı süreci daha iyi gözlem ve analiz etme imkanı bulabilecektir. Eğitimde Drama Uygulamaları Dramada bir organizasyon gereklidir. Bu nedenle çocuklarla drama etkinlikleri yapılırken öncelikle göz önüne alınması gereken bazı koşullar vardır. Daha sonra her tür eğitim etkinliğinde olduğu gibi beklenen sonuçları elde etmek için bu koşullar yerine getirilerek, dramanın uygulama basamakları gerçekleştirilmelidir. Bu bölümde eğitimde drama sürecindeki öğelere, dramanın uygulama basamaklarına ve yararlanılacak kaynaklara yer verilecektir. A. Eğitimde Drama Sürecindeki Öğeler Drama süreci birbirini tamamlayan çeşitli öğelerden oluşan ve bu öğelerin aralarındaki ilişkileri belirleyen bir bütündür. Drama sürecindeki öğeler şu şekilde sıralanabilir Çalışma mekanı çevre, araç ve gereçler. Oyun grubu katılımcılar. Çalışmanın kendisi uygulama. Drama lideri öğretmen. 1. Çalışma Mekanı Çevre, araç ve gereçler Drama etkinliklerini uygulamak için öncelikle uygun bir çevre olmalıdır. Çevre ya da alan çok büyük olmak zorunda değildir. Ancak çocuklara yeterli bir alan sağlanması önemlidir. Özellikle rahatlama ve konsantrasyon çalışmaları sırasında çocukların birbirlerine dokunmayacakları kadar geniş bir alanın olması gerekir. Ayrıca ayakkabısız çalışmaların yapılacağı, gürültüsüz, güvenilir, sıcaklığı ve aydınlatma koşulları uygun, rahat bir ortam olmalıdır. Drama uygulanan çevre, çocuğa her ayrıntıyı hazır sunmalıdır. Bu nedenle drama yapılan yerde, çocuğun zihinde canlandırmasına olanak verecek gerçek veya gerçeğe benzeyen nesnelerin bulunması ve önceden yerleştirilmeleri gerekir. Drama sürecinde kullanılan araç, gereç ya da materyallerin diğer eğitim ortamlarına göre farklı bir özelliği vardır. Bu özellik araç, gereç ya da materyalin aslında farklı amaçlar için kullanılması, biçiminin değiştirilmesi ya da birkaç nesnenin birarada farklı işlevler üstlenmesi biçiminde açıklanabilir. Ancak önemli olan aracın katılımcının eline ve kullanıma sunulmasıdır. Araç, gereçler drama çalışmalarında güdülemede kullanıldığı için çocuğun duyularına hitap etmeli ve devamlılığı sağlamak için yapılandırılmalıdır. Dramada en sık kullanılan araç teyp, ses bantları ya da müzik ileten diğer araçlardır. Teybin yanı sıra resim, fotoğraf, poster, yazı, gösterim tahtası gibi görsel araçlar, karton, resim kağıdı, kukla, renkli boya kalemleri, oyuncak, süs eşyası, kutu, vazo, eski giysiler, ayakkabı gibi bozuk gerçek eşyalar, ev eşyaları, kitap, dergi, gazete, afiş, broşür, gazete ve dergilerden kesilmiş haber, yazı, duyuru, fotoğraf gibi basılı materyaller, slayt ya da tepegöz, projektör gibi aygıtlar önemli araç gereçlerdir. Ayrıca dramada öncelikli temel amaç katılımcı olduğundan, dokunma, koku ve tad alma duyuları da çalışmalarda uyarıcı araç olarak kullanılabilir. Drama uygulamasında kullanılacak araç-gereçlerin çocukların katılımcıların ekonomik durumuna uygun, kolay bulunabilen, fiziksel olarak zarar vermeyen, birçok amaç için kullanılabilen, hareket özgürlüğünü kısıtlamayan, her an ulaşılabilen nitelik taşımasına dikkat edilmelidir. Araç gereçler cinsiyet farkı gözetmeksizin kullanılabilmeli ve çocuklarla birlikte oluşturulan araç sepeti, sandığı ya da kutusunda saklanmalıdır. 2. Oyun Grubu Katılımcılar Drama grup ile yapılan bir çalışma olup, drama grubu bireylerden oluşur. Bireylerin herbiri farklı deneyim ve özelliklere sahiptir. Bu yüzden drama programında dikkate alınması gereken noktalardan biri de katılımcılardır. Gruptaki katılımcıların yaşları, gelişim seviyeleri, cinsiyetleri, ilgi ve ihtiyaçları dramanın nasıl yönlendirileceğini ve çalışmanın zamanını etkiler. Araştırmacılar, çocukların okulöncesi dönemden başlayarak drama etkinliklerine katılmaya hazır olduklarını ortaya koyan çalışmalar yapmışlardır. Sembolik oyunun iki yaşında başladığını belirten çalışmalar, dramada önemli olanın mükemmel sonuç olmadığını vurgulayarak, her yaştaki çocuğun yapabildiği kadarıyla drama etkinliğine katılmasını uygun görmektedir. Hangi etkinliğin, hangi yaşta uygun olduğunun kesin olarak belirlenmesinin güç olması, bu konuda ölçüt olarak çocukların gelişimsel düzeylerinin dikkate alınmasını gerektirir. Çocukların gerek oyuncu, gerekse izleyici konumundayken, konuya ilişkin önceki deneyimlerini hatırlayabilecekleri ve yansıtabilecekleri bir ortam içerisinde olmaları gerekir. Bu ortamda eleştiriler yapabilmeleri, sosyal, duygusal ve bilişsel yönden bireysel farklılıklarının farkına varabilmeleri, duyuya yönelik durumları yorumlayabilmeleri, dramanın alt tekniklerini kullanabilmeleri duyusal ve heyecan verici durumları keşfedebilmeleri sağlanır. Ayrıca çocukların yaratıcı hayal gücü ile ilgili olarak nesne, çevre ve kavramlara tepki gösterebilmeleri, soyut kavramları ifade edebilir hale dönüştürebilmeleri, düşüncelerini, hislerini hareketle ifade edebilmeleri, bireysel gözlem ve sosyal etkileşimlerinde dili kullanabilmeleri, kendini ve farklı karakterleri vurgulamada seslerini kullanabilmeleri gerekir. Tüm bunların yan sıra sorumluluk sahibi olduklarını gösterebilme, sosyal disiplin gösterme, kendinin farkında olma, kendini keşfetme, benzer ve farklı yönlerini keşfetme, grup ortamında bireylerle etkileşim kurma, problem çözme, doğaçlama, rolleri üstlenme, oyun kurma ve yazmaya yönelik gelişimsel yeterlilikte olmaları gerektiği de dikkate alınmalıdır. Görüldüğü gibi drama etkinliğinde gruba katılanların kronolojik yaşı değil, herhangi bir etkinliğe dikkatini yoğunlaştırması, ilgi göstermesi ve gerekli hareketleri yapabilmesi için isteklilik ve gelişim seviyesi önemlidir. Drama grubunda birlikte yaşama, üretme ve paylaşma süreci yaşandığından tüm paylaşımlardan haz alınması için gönüllülük esası da dikkate alınmalıdır. İyi bir işbirliği ve iyi bir grup ortamı yaratmak için zamana karşı yarışılmamalı ve acele edilmemelidir. Bunun için dramaya ayrılan süre, aşağı yukarı ne kadar zaman aldığı, denemeler yolu ile belirlenmelidir. İlk kez drama yapılan grupta, çalışmalara basitten başlanmalı ve karmaşık çalışmalara doğru gidilmelidir. Sağlıklı sonuçlar alabilmek için grubun sayısı önceden belirlenmelidir. Yaş ve gelişim düzeyiyle birlikte grubun özellikleri dikkate alınarak gruptaki çocuk sayısına karar verilmelidir. Sayı bu niteliklere göre değişmekle birlikte, 10-12 kişilik grupların ideal olduğu unutulmamalıdır. Grubun belirlenmesinden sonra seçilecek etkinliklerde çocukların görüşleri dikkate alınmalıdır. Çocuklar kendi seçtikleri etkinliklere daha iyi konsantre olur ve kendi seçtikleri etkinliklerden daha fazla zevk alırlar. Bunun yanısıra, göz-önünde bulundurulması gereken noktalardan biri de, herhangi bir rolü oynarken başarısız olma risk ve gerginliğini çocuğa yaşatmamaktır. Bu açıdan gerekli önlemler alınmalıdır. 3. Çalışmanın Kendisi Uygulama Her drama etkinliğinin belirli bir yapısı ve düzeyi vardır. Doğaçlama türü de dahil olmak üzere dramada belirlenen etkinliğin bir başlama noktası, geçtiği bir yer ve oynanacak roller bulunur. Başlangıç için bu yolları gösteren bir plan yapılması gerekir. Hazırlanan planda bazı noktalar gözönüne alınmalıdır. Gözönüne alınması gereken noktalar şu şekilde sıralanabilir Tema seçimi Çocukların ne öğrenmesi isteniyor? Örneğin; İşbirliği, para. Çevre düzenlemesi Öğrenme en iyi hangi ortamda gerçekleşebilir. Örneğin; Müze, süpermarket. Çocukların rol seçimi Çocuklar kim olacak? Çocuklar deneyim kazandıkça değişik roller seçebilirler. Örneğin; Yolcu, müşteri. Öğretmenin rol seçimi Kim olacağım? Öğretmen olarak kalıp, dramayı dışarıdan mı yönlendireceğim, yoksa drama içinde yer alacak mıyım? Çerçevenin belirlenmesi Bu dramadaki rollerin hangi bakış açısından ele alınacağını belirler ve konsantrasyonu arttırır. Örneğin; Makasını kaybetmiş terziler. Odak noktası seçimi Drama hakkında çözülecek problem nedir? Eylem seçimi Çocuklar ne yapacaklar? Örneğin; Malları raflara yerleştirecekler. Püf noktasının belirlenmesi Başlangıçta çocuğun konuya dikkatini çekebilmek için ne kullanılacağı belirlenir. Bu işi öğretmen yapabileceği gibi, herhangi bir mektup, herhangi bir kumaş parçası, herhangi bir resim yapabilir. Örneğin; Öğretmenin Noel baba kıyafetiyle sınıfa gelmesi. Her drama etkinliğinden sonra etkinlik hakkında konuşulmalıdır. Ayrıca tüm drama etkinliklerinde ödül ve ceza yoluna başvurulmamak, sözel ödülün aralıklı pekiştireç olarak verilmesine özen gösterilmelidir. Drama çalışmalarının asla bir oyuncu eğitimi olmadığı, dolayısıyla çalışmaların seyircilere oynanan bir temsil olarak hazırlanmaması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır. Drama programında dikkate alınacak noktalar dramanın hedeflerini gerçekleştirirken, başarılı bir uygulamanın gerçekleşmesine neden olacaktır. 4. Drama Lideri Öğretmen Drama etkinliklerinden beklenen yönde yarar sağlanabilmesi, önemli oranda öğretmenin yaklaşımına, davranışlarına bağlıdır. Öğretmen yönetici, yönlendirici ya da en çok kullanılan haliyle drama lideri, drama çalışmalarında katılımcılara rehberlik eden kişidir. Drama lideri drama sürecinin temellerinden ve önemli öğelerinden biridir. Çünkü grup içinde bireylerin bir yaşantıyı ya da bir olayı kendi deneyimlerini de işin içine katarak, oynayarak canlandırması ve anlamlandırması liderin hedefleri ve yöntemleri ile belirlenir. Drama sürecinde ilk komutu veren, sunan, değerlendiren ve yeniden uygulayan kişi drama lideridir. Drama çalışmalarını planlayan, uygulayan değerlendiren kişi olan liderin, eğitimde drama açısından karakteristik olan özelliği animatör bir kişiliğe sahip olmasıdır. Çocuğun oyun oynama yetisini koruyup geliştirecek olan bu kişinin, pedagojik formasyonu olan bir kişi olması, aynı zamanda ısınma çalışmalarını, oynama, doğaçlama ve oluşumları gösteriye hazırlamayı, danışma - görüşme ve bilgi edinmeyi, oyun grubunun alıştırmalarını yürütmeyi ve en sonunda bu tür çalışmaları grupla birlikte geliştirmeyi öğrenmiş olması gereklidir. Bütün bunların gerçekleştirilebilmesi için de liderin nitelikli bir eğitim donanımına sahip olması gerekir. Ayrıca çocuklarla çalışan bir kimsenin çocuk gelişimi ve eğitimi konusunda bilgi sahibi olması da gerekir. Bununla birlikte gelişim ve dramada eylem ve hareket önemli olduğundan, etkinliklerde doğru ya da yanlışın sözkonusu olmaması nedeniyle liderin sağlıklı ve tutarlı bir kişiliğe sahip olması beklenir. Görüldüğü gibi, her yaş için yürütülecek olan drama etkinliklerinde drama liderinin mesleki formasyonu; eğitim, psikoloji, gelişim psikolojisi, tiyatro, müzik, plastik sanatlar, oyun ve tiyatro pedagojisi gibi alanları kapsamalıdır. Drama lideri disiplinler arası bir ilişkide kendini yetiştirmeli, yaratıcı nitelikler taşıyan, değişmeye açık bir kişiliğe sahip olmalıdır. Drama liderinin bir öğretmen olarak da öğretmen dayanışlarını sergilemesi, ayrıca diğer belirli kişilik özelliklerini taşıması gereklidir. Buna göre drama öğretmeni iletişime açık, istekli ve hazır olmalıdır. Lider, anında durumlara çözüm getirici yaklaşımlar bulabilen, gerektiğinde hemen karar verebilen, yetersiz kaldığında hangi bilgi kaynaklarına ulaşması gerektiğini bilen, kendini ve başkalarını tanıyan, uygulamada aktif olan bir kişidir. Aynı zamanda lider iyi bir dost, iyi bir sırdaş iyi bir arkadaş olmalıdır. Sabırlı, tutarlı, hoşgörülü, güler yüzlü, anlayışlı olmalı grubun güvenini kazanmalı ve drama eliğine sahip olmalıdır. Drama etiğine ahlakı sahip olabilmek için liderde bulunması gereken nitelikler şu şekilde sıralanabilir Öğretmenin kendi değerleri olmalı, Atölyede yaşananlar orada kalmalı, Lider demokratik, insana saygılı olmalı ve insana değer vermeli, Sürekli araştırmak ve kendini geliştirmekle sorumlu olmalı, İyi bir dinleyici olmalı, Grubun durdurma, değiştirme, yönlendirme hakkına saygı göstermeli, Sempatik ve doğal olmalı, Dramaya katılanlarda bir etik oluşturmaya çalışmalı, Grubu olumlu yönde geliştirmeye, birleştirmeye çalışmalı, Lider kendisinin de gelişip öğrendiğinin farkında olmalı, Dramanın sınırlarını bilmeli, İşbirliği içinde olmalı, dürüst bir şekilde hareket edebilmeli, Dramaya katılanların kendi yorumlarını, yargılarım, değer ve bakış açılarını oluşturmalarına fırsat tanımalıdır. Drama lideri, öğretmen davranışlarının sergilemesi açısından öncelikle etkinlikler sırasında iyi bir gözlemci olmalıdır. Sınıfta ne olup bittiğini bilimsel bir yaklaşımla analiz etmeli, görsel olarak yakaladığı noktaları yüksek sesli tahminlerle çocuklara açıklamalıdır. Öğretmen gözlemi etkinlikler dışında değil de kendiside etkinliklere katılarak yapmayı tercih etmelidir. Sınıfta olumlu bir hava kurmalıdır. Her çocuğun hislerinin ve duygularının önemli olduğunu kabul etmelidir. Psikolojik yönden serbest bir ortam yaratmalıdır. Çocukların fikirlerini ve davranışlarını kabul etmelidir. Çocukların daha çok yaşantı geçirmelerine izin vermelidir. Yaşantı ortamını, aktif öğrenme ortamı olarak düzenlemeli ve bu süreçte çocuğun ilgi istek ve yeteneklerini gözönünde bulundurmalıdır. Çocuğun kendi içindeki gelişimini esas almalıdır. Çocuğa öğrenmenin yollarını göstererek öğrenme eğitimi vermelidir. Bütün bu sayılanlar öğretmenin mesleki donanımı ile ilgilidir. Onun sahip olduğu meslek bilgisi, yapacağı çalışmaları ne şekilde planlayacağı, gerçekleştireceği ve değerlendireceğini etkiler. Mesleki bilgisini uygulayabilmesinde faydalı durum ortaya çıktığında önceki planını bırakma yeteneği ve istekliliğine, esnekliğine sahip olma etkinliğin başarıya ulaşması açısından büyük önem taşır. Dinlemenin karşılıklı bir süreç olduğu unutulmamalıdır. Dinleme yeteneği ve nitelikli uyarıcı sorular sorma yeteneği hedeflere ulaşma açısından gereklidir. Ancak öğretmenlik mesleki bilgisine ilave olarak eğitimde dramayı kullanmayı planlayan bir öğretmen, öncelikle dramanın değerine inanmalı ve kendine "Dramanın, eğitimdeki önemine inanıyor muyum?" sorusunu sormalıdır. Dramayı uygulamaya kesin karar verdikten sonra etkinliği organize edebilmesi ve kontrol altında tutabilmesi için etkinlik sırasında neler yapacağını net bir şekilde kestiremese de, organizasyon için şu sorulan cevaplandırması gerekir Gruplar nasıl bölünecek? Dramaya nasıl bir giriş yapılacak? Drama için malzeme ve kostüm gerekli mi? Yansıtma çalışmaları Örneğin; hissettiklerini resimleme gibi gerekli olacaksa, uygun kaydetme malzemeleri kalemler, boyalar, kağıt gibi kolayca temin dilebilir mi? Sınıfın alanı nasıl kullanılacak? Başka ne gibi kaynaklar gerekir? Lider grupla çalışmaya başlamadan önce, bu sorular doğrultusunda hedeflerini, içeriğini, yöntemlerini, değerlendirmesini planlamış, kullanacağı malzemeyi sağlamış, çalışma ortamını da çalışma yapabilecek hale getirmiş olmalıdır. Grup dinamiğine giden yolda katılımcıların tanışma ve kaynaşmalarını sağlayacak iletişim, uyum, gözlem, etkileşim çalışmalarını uygularken haz alma ve eğlence boyutunu gözardı etmemek gerekir. Dramada liderin amaçları şu şekilde sıralanabilir Grubun etkileşim sürecine katılmasını sağlamalıdır. Çocuğun dramada grup bilincine ulaşması, değer ve fikirlerine yanıt verip, geliştirmesi, bir rolü benimseyip oynayabilmesi, rolü ve çeşitli durumları söz ve devinimlerle inceleyebilmesi için deneme olanağı sağlamalıdır. Çocuğun gelecekte kendi duygu ve düşüncelerini seçip, bunları drama ile şekillendirip sunması ve yaşam deneyimini artırması için cesaret vermelidir. Lider, çocukların sözlü ve yazılı dil kullanım alanlarını genişletmeli, etkili bir dil kullanımına ve gelişimine ilgi göstermelidir. Lider, çalışmalarda çocukların hoşnutluklarını ve eleştirilerini geliştirmede, kendilerinin ve başkalarının değerini saptamada etkili ve yardımcı olmalıdır. Lider bu amaçlarını gerçekleştirirken etkinlik sırasında göz önünde bulundurması gereken bazı önemli noktalara dikkat etmelidir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir Öğrencinin yaşantısına uygun olarak oluşturulan drama ortamında, çeşitli araç-gereçlerin yapılıp kullanılmasında öğrencileri bağımsız bırakmalı, ancak onlara katılarak eksiklikleri gidermeye çalışmalıdır. Bazı etkinliklerde kullanılması gereken araç-gereç ve malzemeyi çocuğun ulaşabileceği bir yerde bulundurmalı, araç gereçlerle çocuğa deney ve keşif olanağı sağlamalıdır. Eleştirici olmalı, ancak kısıtlayıcı olmamalıdır. Çocukların yapabileceklerini onların yerine yapmamalı, öğrencilerin başarı duygusunu tatmalarına olanak sağlamalıdır. Çocukların tüm yeteneklerini kullanmalarına zemin hazırlamalı, liderlik duygularını ortaya çıkarılması için rehberlik etmelidir. Çocuk hata yapmaktan korkuyorsa, çocuğun hatasını ve kendisini kabul ettirmeye yönelik çalışmalar yapmalıdır. Çocukların duygularını ifade etmesinde öğretmenin davranışları ve tutumu önemlidir. Çocukların duygularını ifade etmesinde öğretmenin iki davranışı etkili olur. Bunlardan birincisi öğretmen kendi duygularını çocuklarla paylaşarak, gocuklara model olmalı, ikincisi ise çocuğun duygularını bastırmak yerine kabul edici tutum göstermelidir. Böylece çocuğun kendine güven kazanması sağlanabilir. Dramatik oyunlar sırasında deneyim arttıkça ortaya çıkan dialog kargaşası ve gürültüden öğretmen endişelenmemelidir. Gürültü öğrenme, paylaşma, yaratıcılık, gelişme ve heyecan unsurlarını içeren bir esastır. Problem çözmeye yönelik olduğu sürece kaygılanmaya gerek yoktur. Öğretmen gerek etkinliğin başlangıcında, gerekse etkinlik sırasında ve sonunda çocuklarla iletişim kurmaya, onların anlayabilecekleri sözcükleri kullanmaya deneyimlerini paylaşmaya özen göstermelidir. Etkinliğe katılım isteğe bağlı olmalı, çocuk asla zorlanmamalıdır. Ancak kailim, sözcük kullanımı ve davranışlarla davet edici, özendirici bir tavırla gerçek-eştirilmelidir. Etkinliğe davet ederken etkinliğin oyun değil, drama olarak adlandırılmasına özen göstermelidir. Böyle bir açıklama, etkinliği çocuğun kendine özgü bir çalışma olarak algılamasına neden olacaktır. Öğretmen çalışma konusunu önerebileceğini, neyin canlandırılacağını söyleyebileceğini, ancak nasıl yapılacağını tarif etmemesi gerektiğini unutmamalıdır. Öğretmen dramada müdahale edeceği yerleri iyi bilmelidir. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir Etkinliğine başlamayı bildirme, Dramayı başlatma, Sahneyi tanıtma, rolleri dağıtma, uygun malzemeyi yerleştirme, Çocukların dağılıp pasifleştiğini hissettiğinde toparlayıcı ve harekete geçirici sözel yönergeler verme, Etkinlik sırasında etkinliğin oyun tarzındaki sürecini durdurup, gruba ya da belli çocuklara soru sorma, Etkinliği sona erdirme, Etkinlik sonrası soru sorma ve tartışmayı başlatma, Drama etkinliklerinden çıkarılacak varsa ders ve yargıları özetleme, Etkinlik sonrasında yapılacak çalışmalara çocukları yönlendirme, Çocuklara yaptıkları resim ve benzeri çalışmalarla ilgili soru sormadır. Öğretmenin tüm bu müdahale aşamalarında yönerge verirken ses tonuna, kısa ve net açıklamalar yapmaya özen göstermesi gerekir. Öğretmen sözel anlatımı güçlendirecek biçimde tüm bedenini ve uygun yüz ifadesini kullanabilmelidir. Etkinlikler ve oturumlar arasında bir geçiş ve devamlılık yaratmaya özen göstermelidir. Öğretmen, dramada müdahale ettiği durumlardan biri olan tartışma ve değerlendirme aşamalarında katılımcıları teşvik etmelidir. Tartışmada açık uçlu soruların olması gerektiği ve soruların tek bir doğru cevabı olmayacağını göz önüne alarak, eleştirilerin kişiye değil role yapılması gerektiğini unutmamalıdır. Son olarak öğretmen, drama etkinliklerinin asıl amacının çocukların diğer insanları anlaması, kendilerini onların yerine koyması olduğunu göz önünde bulundurarak, çocuklardan iyi bir oyuncu olmasını beklememelidir. Dünyada yaşayan bütün çocukların birbirlerini daha iyi anlama ve değerlendirmeleri için başarılı bir drama liderine ihtiyacı bulunmaktadır. Eğitimde Dramada Yararlanılabilecek Kaynaklar Eğitimde drama çalışmalarında, çocukların ilgisini çekerek, onları teşvik edebilecek ve kendi eğlenceli oyunlarını doğaçlamalarına yardımcı olabilecek masal, öykü, efsane, roman, şiir gibi çeşitli kaynakları kullanmak mümkündür. Bunun yanında, günlük hayatta karşılaşılan, güncel olaylar ve haberleri liderin öğretmen drama çalışmalarında kullanabileceği diğer kaynaklardır. Bu bölümde eğitimde drama çalışmalarında kullanılabilecek kaynaklar sırasıyla örneklenerek açıklanacaktır. 1. Masallar Genellikle olağanüstü kişilere, olaylara, serüvenlere yer verilen ve ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa anlatılarak geçen hayal ürünü hikayelere masal çok eskiden beri, çocukların ilgisini çeken bir yazı türü olup, gerek özgün, gerekse çeviri örnekleriyle edebiyatın içinde yerini almaktadır. Masalı diğer yazı türlerinden ayıran sadece olağan üstü olayların olması değil, aynı zamanda olayın geçtiği yer ve zamanın da bilinmemesidir. Masallarda genellikle yer ve zaman, "uzak ülkelerin birinde", "yıllar önce ve "Kaf dağının ötesinde" şeklinde verilir. Masalda olay kahramanlarının değişmez, belli özellikleri vardır. Prensler yakışıklı, prensesler güzel, üvey anneler kötü, ejderhalar ve devler korkutucudur. Masal konulan genellikle padişah kral, şehzade sultan, prens, fakir kız veya delikanlı gibi kahramanlar çerçevesinde gelişir. Bazen de özellikleriyle gerçek insana benzemeyen kişiler de bir masal kahramanı olarak karşımıza çıkabilir. Bütün bu açıklamalarda da görüldüğü gibi olağanüstü özellikler masala özgüdür. Ancak küçük çocuklar bu olaylar hakkında neden ve nasıl sorularını sormakta ve cevabını bulmakta zorlanmaktadırlar. Çünkü somut işlemler dönemindeki çocuklar, tüm bu anlatılanları gerçek olarak kabul etmektedir. Çocuklar ancak altı yaşından sonra bu soruların cevabının masala özgü olduğunu düşünürler. Bu nedenle altı yaştan önce klasik masallar yerine, masalımsı, özellikler taşıyan, ancak kahraman ve olaylarının çocuğun somut düşünmesine uygun, hayal gücü sınırlarının dışına taşmayan masallar olmasında fayda vardır. Masallar, çocuğun hayal gücünü zenginleştiren, anadilini geliştiren, dinleme alışkanlığı kazandıran ve öğrenmeye hazırlayan bir araç olduğu için drama ile ilişki içindedir. Özellikle çocuklarla yapılan drama çalışmalarında doğaçlama etkinliği için masallardan faydalanılabilir. Bir drama liderinin öğretmenin masalı drama etkinliğinde nasıl kullanacağına dair, şöyle bir örnek verilebilir ÖRNEK Derekuşu ve Çiçekler Halk Masalı Bir varmış, bir yokmuş. Bir yaz varmış ama ne yazmış. Sıcak mı sıcak. Güneş çevreyi yakıyormuş. Günlerdir bir damla yağmur düşmemiş toprağa. Bütün çiçekler boyunlarını bükmüşler. Susuzluktan ölmek üzereymişler. Kenarda bir dere akıyormuş. Ama çiçekler derenin suyuna nasıl ulaşsınlar? Çiçekler ağustos böceğine yalvarmışlar. "Bize dereden biraz su taşı, yoksa öleceğiz" demişler. Ama böcek yerinden kıpırdamamış ve çiçeklere su taşımamış. Kelebeğe söylemişler. O da güzel kanatlarını göstererek "suya yaklaşırsam kanatlarım bozulur" demiş. Sonra uçup gitmiş. Çiçeklerin sesini bizim derekuşu duymuş ve onlara çok acımış. Gagasıyla onlara dereden damla damla su taşımış. Böylece çiçekler ölmekten kurtulmuşlar. Ama derekuşu son çiçeğe de su getirdikten sonra, yorgunluktan çimenlerin üstüne düşmüş. Orada uyuya kalmış. Derekuşu uyurken yağmur başlamış. Çiçekler çok sevinmişler. Suya kavuşmuşlar, kurtulmuşlar ölmekten. Ama içlerinden biri, "şu derekuşu olmasaydı, yağmur yağana kadar hepimiz çoktan solmuştuk. Bizi asıl o kurtardı" demiş. Bütün çiçekler onu haklı bulmuşlar ve derekuşunu korumaya karar vermişler. Çiçekler eğilerek yapraklarını uyuyan derekuşunun üzerine germişler. Böylece derekuşu yağmurdan hiç ıslanmamış. Rahat rahat uyumuş. Ama masal bu ya, çiçeklerin renkleri yağmurdan kuşun üstüne akmış. Derekuşunu renk renk boyamış. Uyandığında öteki kuşlar "Renkli kuş, güzel kuş sen kimsin?" diye sormuşlar. Çünkü onu tanıyamamışlar. Küçük derekuşu şaşırmış. Derenin kenarına uçup suya bakmış. Suya bakınca ne görsün? Renkli renkli tüylerle bezenmiş, güzel bir kuş olmuş. Tabi derekuşu buna çok sevinmiş." Lider masalı çocuklara okuduktan sonra, çocukların masalı doğaçlama ile canlandırmalarını isteyebilir. Fakat amaç masalı olduğu gibi oynamak değil, masalı bir çıkış noktası olarak kabul edip, buna göre yeni çözümler oluşturabilmek olmalıdır. Böyle bir masal için maske, makyaj ve kostüm kullanılması uygun olur. Lider masalın başını okuduktan sonra, sırayla kahramanları seçer. Bunun için de küçük bir oyun kullanabilir. Çünkü gruptaki herkesin derekuşu olma şansı yoktur. Örneğin, adil bir oyun olması açısından sandalye kapmaca oynanabilir ve bu oyunun sonucunda birinci olan kişi derekuşu rolü için seçilebilir. Grubun diğer üyeleri de masal kahramanları rollerini üstlendikten sonra, masal konusu doğaçlanır. Masaldaki sonuçtan farklı bir sonuca ulaşılabilir. Bütün masallar bu ve bunun benzeri tekniklerle dramatize edilebilir. Masalımsı Hikayeler Fobi Çocuğun hayal edebileceği olağanüstü özelliklerle süslenmiş, ancak çocuğun yaşantısında karşılaştığı olaylarla işlenmiş masalımsı hikayeler çocuklar için oldukça ilgi çekicidir. Masalımsı hikayelerde, klasik masallardaki olağanüstü kahramanlar, sihir, büyü gibi olağanüstü unsurlar mevcut değildir. Canlı ya da cansız kahramanlar, yaşamdan alınan olaylar, hayal unsurları ile süslenmiştir. Çocuğun bu hayal unsurlarını somutlaştırarak kullanması ve düşünmesi mümkündür. Örneğin, hayvan kahramanlarının okula gitmesi, dişini fırçalaması, uzayda arkadaş edinmesi, bulutların arkadaşlığı, çocuğun şemsiyesi ile konuşması gibi olaylar onlara daha ilgi çekici gelmektedir. Burada da yine masalımsı hikayelerin dramatik oyunda kullanılması sözkonusudur. Kullanılacak masalın seslerle canlandırılması da bir drama tekniğidir. ÖRNEK Küçük Tren Evvel zaman içinde bir küçük tren varmış, îki istasyon arasında gider gelirmiş. Çocukların dikkatini çekmek için tren kelimesi yüksek sesle söylenir ve çocukların hep beraber trenin çalışma sesini çıkarmaları için beklenir. Küçük bir lokomotifi olduğu için tek bir vagonu varmış ve yalnız posta taşırmış. Bir gün yükünü almış. Yola koyulmuş, gidiyormuş. Önüne büyük bir tren çıkmış çocukların daha yüksek bir tren çalışma sesi çıkarmaları beklenir. Büyük tren bozulmuş ve içindeki yolcular inmişler. İstasyon şefi trendeki öğrencilerin okula yetişmesini istiyormuş. "Şu küçük treni öne alalım, postayı boşaltalım, sonra öğrenciler binsin. Belki onları taşıyabilir" demiş. Hemen küçük treni öne almışlar. Sonra peşine iki vagon eklemişler. Küçük tren buna çok sevinmiş. Çocuklar vagonlara doluşmuşlar. Tren düdüğünü çalmış. Çocuklar ses çıkarır. Küçük tren hareket etmiş. Başlamış çekmeye çocuklarla birlikte önce yavaş yavaş, sonra hızlanarak trenin çuf çuf sesini çıkarırlar. Çocuklar yol boyunca sevinçle el çırpmışlar, şarkı söylemişler. 2. Hikayeler Belirli bir zaman ve yerde bir veya birkaç kişinin başından geçen, gerçeğe uygun bir olayı anlatan veya birtakım kimselerin karakterlerini çizen ve çoğu kez birkaç sayfa tutan, kısa yazılar "hikaye" olarak tanımlanır. Okulöncesi dönemdeki çocuklar yaşamlarından alınmış olayların hareketli bir anlatımla verildiği hikayeleri zevkle dinlerler. Hikayelerde gerçek olayların ele alınması nedeniyle çocuğun bilgi kazanması ve toplumsal beklentilerin gerçekleştirilmesi kolaylaşır. Yaşadığı toplumun kültürel yapısını öğrenmesine de hikayeler yardımcı olur. Hikayeler de kullanılan farklı karakterler çocuğun ;örüş açısını genişletir, deneyim kazandırır. Eğlendirici özelliklerin, mutlu olayların ele alınması çocuğun hoş vakit geçirmesine, mutlu olmasına yardımcı olur. Çocuklar bunlardan dolayı hikaye dinlemekten hoşlanırlar. Çocuklara anlatılan bir hikaye zaman zaman dramatize ettirilebilir. Dramatizasyon çalışmalarında öğretmen çocuklara yakın davranan ve sözlü anlatımın gelişmesinde rehber olan kişidir. Öğretmen hikayenin yorumlanması sırasında, çocukların oyuna kendilerinden bir şeyler katmaları için cesaretlendir. Bunun için aynı hikaye birkaç kez dramatize edilse bile, birbirine benzemez e her defasında yeni bir oyun gibi canlı ve tazedir. Dramatizasyona uygun hikaye kitabı seçerken bazı noktalar göz önünde bulundurulmalıdır. Çünkü hikaye seçimi dramatizasyonun başarıya ulaşmasındaki ilk basamaktır. Seçilen hikayenin hem öğretmene, hem de çocuğa hitap etmesi, kolayca oynanabilecek nitelikte, dilinin anlaşılır olması gerekmektedir. Hikaye seçimi dramatizasyonun ilk adımıdır. Daha sonra hikaye dramatize edilir. Dramatizasyon olay ve durumların oynanmasıdır. Hikaye ya okunur ya da liderin kendi kelimeleriyle anlatılır. Hikaye anlatımında hangi metot kullanılırsa kullanılsın, üzerinde durulması gereken nokta, çocuğun hikayedeki hareket ve karakterlerinin birbirleriyle etkileşimini anlamasıdır. Dramatizasyona başlarken "kimsenin daha önce duymadığı yeni bir hikaye oluşturacağız" şeklinde bir açıklama yapmak etkinliğe başlamak için iyi bir yoldur. Daha sonra gruptaki çocuklar, daire olarak yere otururlar. Öğretmen hikayeyi başlatır. Örneğin; "Bir gün bir ülkedeki kral uykudan kalkmış ve aynaya bakmış. Bir de ne görsün..." Liderin öğretmen sağında oturan çocuk, öyküye kendisinden bir parça ilave eder ve gruba söyler. Örneğin "saçları bembeyaz olmuş"... Daha sonra kendine sıra gelen diğer bir çocuk, öyküye bir cümle daha der ve çalışma böylece devam eder. Oluşturulan hikaye çocuklar tarafından oynanır. 3. Efsaneler Doğa üstü varlıkları, hayali olayları konu alan ve bir halkın yaşadığı olayların ya da o halkın aile düzeni ve toplumsal ilişkilerini temellendiren yapıların anılarını düşselleştirerek yansıtan halk ya da edebiyat anlatışına efsane mit denilmektedir. Efsanelerin içerikleriyle ve birçok kuşak arasında yayılma biçimleriyle önemli toplumsal işlevleri vardır. Ayrıca efsaneler sık sık ayinlerle de birleşirler. Örneğin, Afrika'da belli bir yaş sınırı için düzenlenen geçiş ayininde, aşiretin kurucusu olarak görülen ilk insanın efsanesi yinelenir. ÖRNEK Ar akne Eski çağlardan birinde Arakne adında çok iyi dokuma yapan bir kız yaşarmış. Arkadaşları dışında kimse onun çok iyi dokuma yaptığını bilmezmiş. O ülkenin bir de dokuma tanrısı varmış ve tanrı kendi dokumalarının dünyanın en iyi dokumaları olduğunu söylermiş. Fakat Arakne kendi dokumalarının da tanrının dokumaları kadar güzel olduğunu düşünüyormuş. Arakne çevresindekilere kendi dokumalarının tanrılarının dokumalarında daha güzel olduğunu söylemeye başlamış. Bir gün bu sözler tanrının kulağına gitmiş ve Arakne'yi bulup onu cezalandırmaya karar vermiş. Tanrı Arakne'yi bulmuş ve ona, başkasının kılığına girerek bu düşüncesinin halen devam edip etmediğini sınamış. Arakne ısrarla kendisinin dokumalarının daha güzel olduğunu iddia etmiş. Bunun üzerine tanrı onu ölümle cezalandırmış. Halk ve arkadaşları buna çok üzülmüş ve tanrıya gidip yalvarmışlar. Tanrı düşünmüş, taşınmış ve Arakne'yi dünyaya bir örümcek olarak tekrar getirmiş. Bu yüzden de örümcekler kendi evlerini çok güzel dokurlar. Efsaneler öykü ve hikaye de olduğu gibi dramatizasyon ile canlandırılabilir. Bununla birlikte efsanenin bir kısmı okunup kalan kısmının çocuklar tarafından tamamlanarak doğaçlanması yapılabilir. 4. Romanlar Daha çok insanların serüvenlerini, karakterlerini, düşünce ve duygularını ayrıntılarıyla, kendine özgü bir biçimde anlatan uzun düz yazılara verilen isimdir. Romanda anlatılanlar hayali veya gerçek hayat durumlarına dayanabilir. Roman konuları, Roman konuları, Yakın çevre ile ilgili, Hayvanlarla ilgili, Mizahi, Serüven ile ilgili, Duygusal konularla ilgili, Tarihi konularla ilgili, Gezi ile ilgili olabilir. Hikaye ve roman edebiyat türü olarak birbirlerine çok benzerler. Ancak ha-bakımından farklıdır. Yani romanlar sayfalara yazılabilirken, hikaye birkaç sayfadan oluşur. Çocuklar romanlarda, çeşitli konulara ilişkin olarak çözülmesini gerekli gördükleri sorunların karşılığını, olayların sebebini açıklayan bilgileri ve yorumları bulabilirler. Romanlar çocuğun hayat tecrübelerini zenginleştirir, türlü insan tipleri üzerinde düşünmelerine imkan sağlar. Geliştirmekte oldukları değer yargılarının daha açıklık kazanmasına yardımcı olur. 5. Şiirler Şiirler hayal gücü, duygusallık, uyum ve ölçü gibi kendine özgü anlatım biçimi olan edebiyat türüdür. Çocuğa güzellik, insanlık duyguları kazındırır. Şiirler ritm ve ahenk sağladığından çocuklar tarafından sevilir. Kafiyeler, kelime oyunları, çocuklardaki ritm ihtiyacını besler. Olayların, insanların, cansız varlıkların duygulu, renkli ve etkili bir biçimde ildiği şiirler her dönemde olduğu gibi, okulöncesi dönemdeki çocukların da duygusal ihtiyaçlarına cevap verir ve onlara duygusal zenginlik sağlar. Şiirler zamanda çocuğa düşünce zenginliği ve esnekliği de kazandırır. Çocukların şiirle ilişkisi önce dinlemekle başlar. Sonraları kendileri okuyarak, ezberleyerek bu ilişkiyi sürdürürler. Şiirler zevkli tekerlemelerle başlayıp, ileri yaşlarda estetik duygusunun gelişmesine neden olur. Çocukların sevdikleri şiirler canlı, hareketli, melodik, vezin ve kafiyeli şiirlerdir. Bu yüzden öğretmen şiir seçerken, çocuğun düşünme ve olayları algılayış biçimini, duygularını ifade ediş biçimini, sözcük dağarcığını, dikkat süresi gibi özelliklerini dikkate almalıdır. Seçilen şiir çocukta anlama ya da söylemede güçlük yaratacak olursa, çocuğun şiire karşı olumsuz tavır geliştirmesi söz konusu olabilir. Şiirler okulöncesi çocukların anlayabileceği kadar basit ve ilgi çekiciyse hemen öğrenilip ezberlenebilir. Bu tip şiirlerin içine "parmak oyunu" denilen tekerleme türü şiirler de girmektedir. Parmak oyunları söylenirken, parmak ve vücut hareketlerinin de yapılması drama ile ilişkilendirilebileceğini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte parmak oyunları oldukça yalın bir dramatizasyon türüdür. Okunan ve dinlenen basit durumların eylemleştirilmesinde bu tür seçilir. Eylemleştirmenin tamamı parmakla yapılır. Öğretmen önce kendisi yaparak çocukların parmak hareketlerini nasıl yapacaklarını gösterir. Parmak oyunları dra-manın diğer türlerine bir geçiş olarak da düşünülebilir. Başka bir deyişle, okulöncesi dönemdeki çocuklarla yapılan çalışmalardaki rahatlama ve ısınma çalışmasında bu teknik kullanılabilir. ÖRNEK l İki ev Tepede iki ev var iki el yumruk yapılır, öne uzatılır. Bu evde Ayşe oturur Bir yumruk öne uzatılır, baş parmak çıkarılır. Bu evde Ali oturur Diğer el yumruk yapılır, öne uzatılır ve baş parmak çıkarılır. Bir gün Ayşe evinden çıktı. Baş parmak gösterilir. Tepeye tırmandı, tepeden aşağı indi. El yukarı, aşağı hareket ettirilir. Fakat kimseleri göremedi. Ayşe evine girdi. Kapısını kapattı. Baş parmak avuç içine saklanır. Ertesi gün Ali evinden çıktı. Yukarıdaki sözler ve aynı hareketler tekrarlanır. Bir başka gün Ayşe ile Ali evlerinden çıktılar İki elin baş parmaklan kaldırılır. Tepeye tırmandılar, birbirlerini gördüler. Ayşe Ali'ye "Günaydın nasılsın?" dedi baş parmaklar hareket ettirilir. Sonra el e tutuştular ve okula gittiler İki baş parmak birleştirilir. Yaratıcı dramada şiir çalışmaları bireyin imgelem gücünü geliştirmedeki önemli anahtarlardan biridir. İmgelem gücünü geliştirmeye yönelik şiir çalışmaları genellikle daha büyük yaştaki gruplarla uygulanan bir tekniktir. Bu sayede rey, düş gücünü de harekete geçirir. Şiir çalışmaları aynı zamanda bireyin sözcük dağarcığını da geliştirir. Bireyin kelime hazinesine yeni sözcükler katar. Günlük dili eskimiş sözcüklerden arındırır. İletişimsel becerileri artırır. Şiir okuyucusu ve dinleyicisi olarak bireyi geliştirir. ÖRNEK 2 Öğrenciler dört gruba ayrılır. Her grup için kendilerine verilen şiirlerin okun-ısı sağlanır. Şiirlerin okunması bitince, gruptan bu şiiri canlandırmaları ister. Canlandırdıkları şiirler için her gruba, tek sözcükten oluşan bir başlık bulmaları söylenir. Gruplar tarafından bulunan başlıklardan yola çıkarak her öğrencinin kendi şiirini yazması istenebilir. Seçilen sözcüklere ve belirlenen satırlara üç satır örnek olarak verilebilir. "Çocuktum, güzellik, doğa, Yaşam, sevgi, bekleyiş, Bahar, mutluluk, aşk" Bu sözcüklerden ve belirlenen satırlardan sonra yazılan şiire Sare Ünal'ın yazdığı örnek verilebilir. Çocukluğum doğada güzelliklerle geçti, Bekleyiş dolu sevgili yaşam, Aşk mutluluktur, baharsa sevgi. Öğrencilerin kendi şiirlerini yazmaları için belli bir süre verilir. Daha sonra isteyenlerin kendi şiirlerini gruba okumaları sağlanır. 6. Güncel Olaylar Kitle iletişim araçları, bireylerin dış dünya ile ilişki kurmalarını, bilim ve teknikteki gelişmeleri izlemelerini, çok uzaklarda meydana gelen toplumsal, kültürel ve politik olaylardan, çağdaş sorunlardan haberdar olmalarını sağlar. Drama sürecinde kitle iletişim araçlarım düşsel olarak yararlanmak çocuklar için zengin yaşantılar sağlar. Diğer taraftan bu araçlar hakkındaki olumsuz algılamaların düzeltilmesi ya da varolan düşüncelerin analiz edilmesi konusunda yeni fırsatlar oluşturur. Birey bu süreci yaşarken, mevcut resim, fotoğraf, gazete kupürleri gibi malzemeleri farklı biçimlerde değişik amaçlar için kullanır. Bu çalışmalar içinde öğrenir. ÖRNEK l Öğrencilerin sırtlarına kitle iletişim araçları yoluyla tanınan siyasetçi, sporcu, sanatçı, gazeteci, öykü yazarı, sunucu, şak gibi kişilerin resimleri bantla yapıştırılır. Oyunun her öğrencinin kendi sırtındaki resmin kime ait olduğunu buluncaya kadar sürdürüleceği söylenir. Resmin kim olduğunu bulmada önemli olan kural, yanıtı evet ve hayır olan değişik soruları, istediği arkadaşlarına sormaktır. "Türk müyüm, yaşıyor muyum?, kadın mıyım?, son kitabım ödül aldı mı?" gibi sorular sorulabilir. ÖRNEK 2 Öğrenciler dört eşit gruba ayrılır. Her gruba, gazete ve dergilerden kesilmiş çeşitli renklerde ve büyüklüklerdeki resimler verilir. Gruplardan bu resimleri çeşitli biçimlerde sıralayarak ya da gruplayarak televizyon programları oluşturmaları istenir. Bunu yaparken görüntünün arkasındaki seslerin kendileri olacağı, programın türüne göre konuşmacıların bu resimleri kullanacakları anlatılır. Her grubun bulunduğu alanın bir televizyon stüdyosu olduğu hatırlatılır. Çocuklara kendi televizyon haberlerini oluşturmaları için gereken süre verilir. Öğrencilerin hazırladıkları sonra dört ayrı televizyon kanalının programlan ırayla izlenir ve alkışlanır. Daha sonra, her öğrenciden izlediği televizyon programları ile ilgili eleştiri, öneri ve dileklerini yazmaları istenir. Daha sonra bu eleştiri ve öneriler okunur. Bir sonraki aşamada da mektubu yazan kişilere nasıl ir cevap verileceği konusunda tartışılır. Grubun kararına uygun olan cevap azılır. Bu aşamaların tümünde her gruba canlandırmalar için belli bir süre verir. PSİKODRAMA / YARATICI DRAMA Kendimizi, başkalarını, çevremizi ve dünyayı kişilik filtremizi keşfederek, beklentimize ve ihtiyacımıza uygun ancak başkaları tarafından yorumlandırtmadan salt bilgi olarak algılama anıdır farkındalık. Bu özel eğitim programında, katılımcılar birbirleri hakkında farkındalıklarını artırdıkları ve kişilerin bizzat içinde yaşadıkları bir süreçtir. Bireyin kendi ve diğer insanların sınırlarını fark etmesi ve ekip içi duygu geçirgenliğini zenginleştirmeye yönelik bir çalışmadır. Psikodramanın kurucularından Moreno'ya göre "insan beden yapısının özeliği itibariyle eyleme yönelik girişimci bir varlıktır". Bu bağlamda eğitim sırasında uzman kişiler tarafından çeşitli psikodrama ısındırıcı aktiviteler ve yaratıcı drama uygulamalar ile, kişilerde empati yetenekleri harekete geçirilmektedir ve katılımcılar çeşitli öğrenme türlerini bir arada yaşama fırsatını yakalmaktadırlar. Yaşantılara dayalı öğrenme İşbirliği kurarak öğrenme Etkileşim yolu ile öğrenme Duygusal öğrenme OLASI DRAMA AKTİVİTELERİ Geçmişten Bir FotoğrafUyumlu ve Direnen Kukla Büyülü Şişe Bir özelliğimden kurtulmak istiyorum Kırmızı Minder Bir Sırrım var Kendi Reklamım Ayna çalışması Doğaçlama çalışmaları Heykel ve Heykeltıraş Gündüz Rüyası Maskeli Balo SANAT VE SANAT EĞİTİMİNİN ÖNEMİ -3- ÇOCUK ve DRAMA Drama öncelikle okul öncesi eğitim olmak üzere, eğitimin her kademesinde eğitici ve öğretici amaçlar için kullanılmaktadır. Drama kelime anlamı olarak eylemek, davranmak demektir. Drama yine tiyatro eğitiminin de temellerini oluşturmaktadır. Aslında çocukların sınıfta oynadıkları pek çok oyun özellikle de evcilik oyunu bir çeşit dramatizasyondur. Hızlı bir biçimde roller paylaşılır kimi anne, kimi baba, kimi de çocuk oluverir. Anne ve baba olarak sizler bu oyunları izleseniz karşınızda birer küçük modelinizin durduğunu görürdünüz. Oynanan bu oyunların kendine özgü kuralları vardır, sınırları bellidir. Ama yaratıcılık sonsuzdur. Çocuk drama yaparken yaşamdan edindiği pek çok tecrübeyi yansıtır. Drama yaparken seslerden ve bedeninden de yararlanır. Yaratıcı drama çalışmalarında grubun yapısı ve katılımcıların özellikleri dikkate alınarak, bir esneklik içerisinde izlenmesi gereken bir sıralama VE RAHATLAMA ÇALIŞMALARI Isınma çalışmaları psişik ve bedensel açıdan kendini tanıma, karşılıklı iletişim kurma ve giderek daha çok kişiyle iletişim ve etkileşime geçme, grup dinamiği oluşturma, sözellendirme ve etkileşim çalışmaları, öykü anı anlatma ve diğer aşamaya geçme biçiminde PANDOMİM VE ROL YAPMA Belirlenmiş kurallar içinde özgürce oyun kurma ve bu oyunları geliştirme çabalarından oluşur. Yaratıcılık işin içine girer. Oynama çalışması da kendi içinde bütünleşen öyleymiş gibi yapma , yaratıcılık ve imgelem aşamalarından ÇALIŞMALARI Daha kesin olarak belirlenmiş bir süreç olup, belirlenen bir amaca doğru belli aşamalarla yol alınmaktadır. Kişisel ve gurupsal yaratıcılık ön prova gerekmeksizin, doğallıkla ortaya çıkmaktadır. Yaratıcılığın en belirginleştiği safhadır. Adıgüzel 1993, Akın 1993, Okvuran 1993 Görüldüğü gibi yaratıcı drama çalışmasının her aşamasında çocuğun yaratıcılığı ön plana çıkmaktadır. Yaratıcı drama çocuklardan gençlere ve hatta yetişkinlere kadar tüm gruplarla yapılabilmektedir. Yaratıcı drama eğitimi yoluyla katılımcıların sosyalleşme düzeyleri arttırılmakta, onların yaratıcı bireyler olmaları sağlanmakta. Bireyler yaratıcı drama etkinlikleri, yoluyla kazandıkları tecrübeler sayesinde kendilerini başkalarının yerine koyabilmekte ve güven duygusu kendini ifade edebilme duygu ve düşümcelerini anlatabilme yeteneğini kazanmaktadır. Ülkemizde artık yaratıcı drama çalışmaları öncelikle okul öncesi eğitim olmak üzere eğitimin her kademesinde kullanılmaya başlandı ve giderek de yaygınlaşıyor. Okulların dışında da bu eğitime katkıda bulunan pek çok kurum var. Yaratıcı drama eğitiminin yagınlaşması ve gelişmesi adına önemli çalışmalarda bulunmaktalar. Tobav, çağdaş drama derneği eski ve köklü gruplar, çeşitli hafta içi ve hafta sonu kursları ile bu konuda eğitim vermeye devam etmektedirler. Sizler de çocuklarınıza güzel bir hafta sonu uğraşısı bulmak ve grelişimine, yaratıcılığına destek olmak istiyorsanız bu kurslardan yararlanabilirsiniz. YARATICI DRAMANIN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ Bir sözcüğü, bir kavramı, bir davranışı, bir cümleyi, bir fikri yada yaşantıyı, veya bir olayı, tiyatro tekniklerinden yararlanarak, oyun veya oyunlar geliştirerek canlandırma olarak tanımlanan Yaratıcı Drama; olay, olgu, yaşantı ve bilgileri yeniden yapılandırmaya yönelik etkinlikleri içerir. Yaratıcı Drama etkinlikleri; kurumsal boyutun oluşturulması yanısıra oyunlaştırma, canlandırma ve doğaçlama temel alınmak üzere atölye çalışmaları çerçevesinde yürütülür. Drama, yaşam durumlarını oyunda var olan “Kurallar içinde özgürlük” öğesini kullanarak yaratıcı süreçlere dönüştürmek suretiyle; katılımcılara kendini keşfetme, tanıma , başkalarını tanıma, kendini başkalarının yerine koyabilme fırsat ve olanaklarını verir. Böylece drama bir disiplin, bir öğretim yöntemi ve bir sanat eğitimi alanıdır. Yaratıcı drama; önceden yazılmış bir metin olmaksızın, katılımcıların kendi yaratıcı buluşları, özgün düşünceleri, öznel anıları ve bilgilerine dayanarak oluşturdukları eylem durumları ve doğaçlama canlandırmalardır. Böylece eğitim sürecinde oyunlarla geliştirilen bir etkinliktir ve eğitimin yaşamsal parçasıdır. Yaratıcı drama ve eğitsel drama çalışmaları, örgün eğitimin her basamağında, yaygın eğitimde, dersler içinde bir öğretim yöntemi olarak giderek daha da yaygınlık kazanmaktadır. Önemli olan dersler ya da konu alanlarında ve hemen her düzeyde uygun koşullar sağlanması durumunda kullanılabileceğinin bilinmesidir. Yaratıcı drama etkinliklerine katılanların, en başta grup içi bir çalışmaya hazır olmaları, kendilerini rahat ve güvenli duyumsamaları, kendilerinde yeni ve değişik yönler keşfetmeye hazırlıklı olması gereklidir. Bu tür etkinliği yönetecek grup liderinin ise, oyunculuk ve tiyatro yapma hakkında az da olsa bir eğitim almış olması gereklidir. Olay, olgu, yaşantı ve bilgileri yeniden yapılandırmaya yönelik olan yaratıcı drama çalışmalarında, tiyatro olgusunda olduğu gibi bir başlangıç ve son bölümü olmayabilir. Ama bildiğimiz çocuk oyunlarındaki gibi, belli kuralları ve kurallar içindeki sonsuz özgürlükleri içerir. Tıpkı tiyatroda olduğu gibi, gruptakiler, belli bir atmosferi ve o andaki oyun oynama yaşantısını paylaşırlar. Grup liderini de bir bakıma tiyatro yönetmenine benzetebiliriz. Bu etkinlik, yine çocuk oyunlarında olduğu gibi ciddiye alınır. Tiyatroda olduğu gibi oynayarak canlandırılan gerçek olmayan imgelem hayal ürünü olarak yaratılanlardır, ilk kez vardırlar, dolayısıyla ortaya çıkan şeylerin doğrusu, yanlışı yoktur. Sonradan üzerinde tartışıldığında daha iyi yollar olabileceği ortaya çıkarsa, bu yollar yeniden denenebilir. Kısaca dramada “Yanlış yapma korkusu” yoktur. Gruptaki bireyler, kendileri için önceden belirlenmiş genel bir çerçeve içinde kalırlar ancak bu çerçeve içinde birey, kendi yaratıcılığı, önceden yaşantıları ve bilgileri ışığında, deneyimlerinin ve izlenimlerinin rehberliğinde alabildiğine özgürdür. Yine birey canlandırmalar süresince, tiyatroda olduğu gibi, tipler, roller ve kişilikler yaratıp bunları deneyebilir. Bu yönüyle drama çalışmaları ne tiyatro yapmaktır ne de oyunculuk. HEDEFLERİ Günümüz eğitim sistemi içinde yaratıcı dramanın hedeflerinden bir bölümü şöyle sıralanabilir; - Yaratıcılık ve estetik gelişimi sağlama - Eleştirel düşünme yeteneği kazandırma - Sosyal gelişim ve birlikte çalışma alışkanlığı kazandırma - Kendine güven duyma ve karar verme becerileri kazanma - Dil ve iletişim becerileri kazanma - İmgelem gücü - Duygularını ve düşüncelerini geliştirme YÖNTEMLERİ Yaratıcı drama çalışmalarında genellikle beş tür uygulama yöntemi yer alır. Bunlar Isınma ve rahatlama çalışmaları, Oynama, Doğaçlama, Oluşumlar ve Değerlendirmedir. Isınma ve rahatlama çalışmaları; çeşitli yöntemlerle beş duyuyu kullanma, gözlem yetisini geliştirme, bedensel ve dokunsal çalışmaların yapılması, tanışma, etkileşim kurma, güven ve uyum sağlama gibi özellikleri katılımcıya kazandıran, grup liderinin yönlendiriciliğinde yapılan çalışmalarıdır. Oyunlar; Belirlenmiş kurallar içinde özgürce oyun ve bu oyunları geliştirme çalışmalarından oluşur. Yaratıcılık ve imgeleme boyutları işin içine girer. Doğaçlama; Daha az kesin olarak belirlenmiş bir süreç olup saptanan bir konu yada temadan çıkılır ya da saptanan bir hedefe doğru belli aşamalarla yol alınır. Bireysel ve grupsal yaratıcılığın en çok ön plana çıktığı çalışmalardır. Oluşum; Bu süreç kimi zaman önceden hiç belirlenmemiş bir çıkış noktasından, kimi zaman da bir nesne, resim, fotoğraf, heykel vb. ile iletişim kurma ile başlar. Sürecin nasıl gelişeceği ve nereye varacağı önceden belirsizdir. Değerlendirme; Bu aşamaların her birinin yada bir kaçının ardından tartışma açılması “Ne yaşadınız?”, “Neler hissettiniz?”, “Nerede güçlük çektiniz?” gibi soruların tartışılması ve katılımcılarca yanıtlanması drama çalışmalarının önemli aşamalarındandır. Bu yolla başkalarının davranış biçimleri, duyguları, düşünceleri, deneyimleri ile ilgili bilgi sahibi olmak bireyin kendi yaşamına bilinçli bir biçimde göz atması açısından önemlidir. İÇERİĞİ Yaratıcı drama çalışmaları sanat eğitimi alanı başta olmak üzere eğitim bilimlerinin tüm ana bilim dallarından yararlanır. Fotoğraftan müziğe, heykelden şiire, öyküye, kitle iletişim araçlarının eğitim açısından etkilerinden resme, eğitimin psikolojik temellerinden sosyolojiye olduğu gibi pek çok alandan kendine içerik oluşturabilir ve yukarıda sayılan yöntemler ile yine sayılan hedefleri gerçekleştirmeye çalışır. EĞİTİMDE DRAMA Eğitim literatürü, eğitimde drama kavramı yerine bir öğretim tekniği olarak rol içinde öğrenme yada dramatizasyon gibi kavramları tercih etmiştir. Dramatizasyon da genellikle sınıf içi bir eğitim tekniği olarak ele alınır. Eğitimde drama, eğitim amaçlarıyla sınırlandırılabilir. Söz konusu olan etkinliğin kapsamı eğitimci tarafından belirlenir, çünkü bu etkinlik eğitimde dramadır, drama eğitimi değildir. Eğitimde drama bir adım sonra ne ile karşılaşacağını bilmeden yaşama ait rolleri yeri gelince oynamak ve bu yolla yaşamı tanımak demektir. Daha uygun bir ayrıma gidersek, eğitsel olan ve olmayan drama şeklinde yapılabilir. Bu iki tip oyun arasında farklar, etkinlikler ve çocuğun eğlenmesine değil, etkinliklerin hazırlanmasından ve uygulanmasından sorumlu olan kişilerin amaçlarına bağlıdır. Bu yöntem –eğitimde drama- bir karakter eğitimidir. Her drama etkinliğinin bir macı olmalıdır. Bu amaç detaylandırılmış olmalı ve etkinlik yolu ile çocuğa kazandırılmalıdır. Doğal olarak eğitimciler rollerini en iyi bilen kişilerdir. Drama etkinliği esnasında da bir eğitimci yaratıcı doğaçlamalar yaparsa “rolünün” amacı gerçekleşmiş olur. EĞİTİMDE YARATICI DRAMA BİR ÖĞRETİM YÖNTEMİDİR Öğretimde yöntem, öğrencilerin öğrenme etkinliklerine rehberlik sürecidir. Başka bir deyişle öğretim yöntemi, öğrenciyi hedefe ulaştırmak için izlenen yoldur. Yöntemle, belli öğretme teknikleri ve araçları kullanılarak öğretmen ve öğrenci etkinliklerinin bir plana göre düzenlenmesi ve yürütülmesi amaçlanır. Günümüz öğretim yöntemlerinde öğretmene düşen görev; geleneksel yöntemlere göre oldukça değişik biçimdedir. Öğretmen, öğrencinin öğrenmesini kolaylaştırma, öğrenciye rehberlik etme, öğrenme sürecine öğrencinin katılımını sağlama ve öğrenciyi sürekli güdüleme ile yükümlüdür. Bu bağlamda öğretmenin kullanacağı yöntem de bu etkinlikleri gerçekleştirecek nitelikte olmalıdır. Yaratıcı drama; eğitim sürecinde oyunlarla geliştirilen bir etkinliktir ve bu özelliği ile eğitimin yaşamsal parçasıdır. Eğitsel drama çalışmaları, örgün eğitimin her basamağında, yaygın eğitimde, dersler içinde bir öğretim yöntemi olarak gederek daha da yaygınlık kazanacaktır. Öğretimde önemli olan öğrenciyi edilgin bir dinleyici durumundan kurtarabilmek, onu bedeni ve duyu organları ile harekete geçirebilmek, konuları canlandırarak yaşanır duruma getirebilmek olduğuna göre yaratıcı drama bu süreçte uygun bir seçenek olarak görülebilir. Böylelikle öğrenci; öğrenme sürecinde etkin durumdadır, kendi yaptığıyla öğrenirken bir yandan da duyu organlarını harekete geçirmekte olay ya da durumları yaşamaktadır. Öğrenme süreci belli bir yaş diliminde yapılıp bitirilen, belli bir sürede sonuçlanan bir olgu değildir. Buna göre yaratıcı dramanın bir yöntem olduğu ve bu özelliği ile öğrenme-öğretme yaşantılarının paylaşılmasındaki yeri kolalıkla anlaşılabilir. Yaratıcı dramanın bir öğrenme yolu olarak en önemli varlığı; düşünsel, duygusal ve bedensel boyutlarıyla bütünleşmiş olmasıdır. Her öğrenme biçiminde bulunan pek çok beceri yaratıcı dramaya katılım yoluyla elde edilir. Bu özelliği ile yaratıcı dramanın; öğrenme ve duyu organları arasındaki ilişkilerle burada yorumlanabilecek yönü bulunmaktadır. Bu konuda yapılan araştırmalar Y. Dramanın öğrenme ve duyu organları arasındaki ilişkiler Araştırma sonuçlarına göre, zaman sabit tutulmak üzere insanlar; Okuduklarının %10’unu Duyduklarının %20’sini Gördüklerinin %30’unu Hem görüp hem duyduklarının %50’sini Görüp, duyup, yapıp söylediklerinin %90’ını hatırlamaktadır. Öğrendiklerimizin %1’ini tatma, %1,5’ini dokunma, %3,5’ini koklama, %11’ini işitme ve %83’ünü görme yoluyla öğreniriz. Yaratıcı dramada birey farkında olmadan; bir yandan duyularını eğitme sürecindedir, diğer yandan da öğrenme sürecinde etkin katılımcıdır. Öğrenci kendi yaptığıyla öğrenirken duyu organlarını harekete geçirir ve unutulmayacak yaşantılar kazanır. Bu yaşantıların kazanılması aynı zamanda, bireyin sözel ve sözel olmayan iletişim becerilerini de geliştirmesi demektir. EĞİTİMDE YARATICI DRAMANIN ÖĞRENCİLERE KAZANDIRDIKLARI Eğitimde drama öğrencilerin - Özgüven duygusunun gelişmesini - Bilişsel, dil, motor ve sosyal açıdan gelişmesini - Kendini başkasının yerine koyarak empati çok yönlü düşünebilmesini - İşbirliği, dayanışma ve paylaşma duygusunun gelişmesini - Kendini ifade edebilmesini - Öğrendiği şeylerin kalıcılığını - Değişik yaşantıları tanımasını - Eğitim ve öğretimde aktif rol almasını - Rahatlamasını oyun ve değişiklik ihtiyacını gidermesi - Sorumluluk duygusunun gelişmesini - Kendini ve vücudunu tanımasını, nerede ve nasıl kullanılabileceğini - Yaratıcı olmasını - Yaşamı çok yönlü algılamasını - Araştırma istek ve duygusunun gelişmesini - Farklı görüş açılarına sahip olmasını, eleştirmeyi, tartışmayı öğrenmesini sağlar. Not ; Drama oyun yoluyla çocuğun doğasında zaten vardır. Burada önemli olan, çocuğa öğretilmek istenen şeyin önceden belirlenip planlanmasıdır. Çocuk aktif olarak konunun içine girdiğinde, kendi yöntemleri ile ayrıntıları araştıracak ve sonuca ulaşacaktır. Böylece çocuk, yaşadığı dünyayı gözlemleme, araştırma ve keşfetme şansına sahip olacaktır. Çocuğun, bir şeyi öğrenmesi, öğrendiği şeyi unutmayıp günlük yaşamına uyarlayabilmesi için bir nedene, yani bir gerekliliğe ihtiyaç vardır. İşte bu gereklilik eğitimde yaratıcı drama aracılığı ile yapılabilir. Drama Drama bireyin duygu, düşünce ve hayal gücünü tiyatro tekniğini kullanarak ortaya koymasını sağlayan grup dersinde oyun, eğitim hedefli uygulanarak çocuklar eğlenmeyi ve bilinçlenmeyi aynı anda öğrenirler. Drama, yaparak – yaşayarak öğrenme tekniklerinden en önemlisidir. Drama çocuğun psikolojik yapı ve psikolojik yaşantılar konusunda bilinçlenmesini de, özel bir yetenek olarak yaratıcılığı kazanmasını da amaçlar. ISINDIRICI DRAMA1 ETKİNLİK ADI Ormandaki tuzaklar YAŞ 5–6 SÜREÇ Tüm sınıf AMAÇ Verilen bir problem durumunu çözebilme KAZANIM Probleme çeşitli çözüm yolları söyleme MATERYAL Tuzak hazırlamak için ip, su birikintisi için mavi karton ve renkli fon kartonlarından hazırlanmış çiçekler. Öğretmen daha önceden kartlara resimler hazırlamıştır. Bu resimler nesnenin nerede bulunduğunu gösteren şekildedir. Örneğin; köpeğin kulübenin içinde olması, vazonun masanın üstünde bulunması, tavuğun kümesin dışında olması vb. bu resimler büyük kartlara hazırlanır ve öğrencilere tek tek gösterilir. Öğrenciler resme bakarak varlıkların nesnelerin neresinde bulunduğunu söylerler. Nesnenin nerede bulunduğunu doğru söyleyen çocuk diğer arkadaşları tarafından alkışlanır. Etkinlik böyle devam eder daha sonra rahatlama çalışmalarına geçilir. ESAS ÇALIŞMAETKİNLİK ADI Nerede? AMAÇ mekanda konum kavramıyla ilgili yönergeleri uygulayabilme KAZANIM nesnenin mekandaki konumunu doğru olarak söylemeAltında üstünde, önünde arkasında, içinde dışında, sağında solunda , yakınında uzağında YAŞ 5–6 MATERYAL Büyük boy kartlar Öğretmen Evet çocuklar şimdi ben Kral Aslanın yaşadığı ormana onu aramaya gidiyorum. Bir tane aslan seçilir ve o bir köşede uyuyordur.Benimle gelmek ister misiniz? Çok eğlenceli bir orman gezisi olacak. Yalnız çok dikkatli olmalıyız! Ormanda bazı tuzaklar olabilir! Bunlara çok dikkat etmeliyiz. Birde çok sessiz olmamız gerekiyor! Aslana yakalanmamaya dikkat edeceğiz. Haydi, şimdi sessizce beni takip edin bakalım. Öğretmen daha önceden sınıfın bir köşesine tuzaklar hazırlamıştır. Tuzakların hazırlanmış olduğu bölüm orman olarak kabul edilir. İlk tuzak bir su birikintisi. Öğretmen Heeee oda ne bir su birikintisi. Eyvah! Çocuklar bu bir tuzak olabilir bunu geçmek için ne yapabiliriz?’ Diye sorar. Çocuklar cevap verir üstünden atlayalım.’ Tüm sınıf üstünden atlayarak orman gezisine devam ederler. Biraz sonra karşılarına bir tuzak daha çıkar. Bu tuzağın sadece bir işareti vardır. Öğretmen bu tuzağı ip bağlayarak hazırlamıştır. Öğretmen çocuklara tekrar sorar Eyvah çocuklar yine bir tuzak daha. Şimdi bunu nasıl geçeceğiz?’ İp biraz yukarıdan bağlıdır. Çocuklar cevap verir İpin altından geçelim.’ Hepsi birden ipin altından geçerler. Ormanda geziye devam ederler. Derken… karşılarına güzel bir çiçek bahçesi çıkar. Öğretmenin hazırlamış olduğu renkli fon kartonlarla yapılmış olan çiçekler yerdedir. Hepsi birden çiçekleri toplarlar. Daha sonra aslana ulaşırlar. Aslan olan çocuk yerinde uyumuş numarası yapıyordur. Çocuklar çiçekleri toplarken ses çıkarmışlardır. Bu arada aslan uyanıp çocukları yakalamaya çalışır. Çocuklar aslana yakalanmamak için kaçarlar. Aslanın yakaladığı çocuk ebe olur. Bu sefer aslan yakalanan çocuk olur. RAHATLAMA ÇALIŞMALARI ETKİNLİK ADI Kim aldı? Nerede olabilir? YAŞ 5–6 SÜREÇ Tüm sınıf Öğretmen bütün sınıfın gözlerini kapamasını ister. Söylediği şeyleri zihinlerinde canlandırmalarını ister. Öğretmen Çok dağınık bir odanız var ve siz bu odada en sevdiğiniz bir arkadaşınızla oyun oynuyorsunuz. Bazen oyuncakları eşyaların arasında kaybediyorsunuz. Şimdi de bir oyuncağınızı kaybettiniz. Acaba nerede olabilir? Bir düşünün bakalım.’ Der ve çocuklara düşünmeleri için birkaç dakika süre verir. Daha sonra çocuklar gözlerini açarlar ve zihinlerinde canlandırdıkları düşüncelerini anlatırlar. Oyuncakları nerede aradıkları, nerede buldukları tartışılır. 2 DRAMA PLANIETKİNLİK ADI Ufak lastik toplarla alıştırmalar AMAÇ Bedensel koordinasyon gerektiren hareketleri yapabilme KAZANIM 1- Farklı pozisyonlarda atılan nesneleri kollarıyla yakalama 2- Çeşitli nesneleri belli bir mesafedeki hedefe atma 3- Hareket halindeki nesneleri durdurma 4- Farklı büyüklüklerdeki topu belli bir ritimle zıplatma MATERYAL Top, ip, kutular SÜREÇ Tüm sınıf bireysel ve grup çalışmaları - Top bir elle yerde sıçratılır, el değiştirilerek oynanır. - Topla beraber sıçranarak oynanır. - Top yukarı atılır, bu sırada el çırpılır ve top yere düşmeden tutulur. - Top, sol ve sağ elle yerde sıçratılarak oynanır. İkili Olarak; - Toplar karşılıklı atılır ve tutulurtek elle, iki elle - Eşler karşılıklı durur, top yerde sıçratılarak atılır ve tutulur. Topu Belli Hedeflere Fırlatma; - İşaretlenmiş hedeflere, duvara, ağaç gövdesine vb. nişan alınarak fırlatılır. - Karşıya konmuş hedeflere lobutlar, kutulat nişan alınarak fırlatılır. Çizgiler Arasında Top Yuvarlama; - Paralel çizilmiş çizgiler arasından top yuvarlanarak çıkartılır. Hareketlerin ardından tüm sınıfın katılabileceği, top getirme oyunu oynanır. ESAS ÇALIŞMAETKİNLİK ADI Şimşek kart tekniğinden yararlanılarak hikaye anlatma ve hikayenin canlandırılması. AMAÇ Başkalarının duygularını fark edebilme. KAZANIM Başkalarının sıkıntı ve mutluluklarını paylaşma. MATERYAL Şimşek kart Çocuklar yarım daire şeklinde yere otururlar. Öğretmen karşılarına geçer elindeki şimşek kartlarını çocuklara doğru tutarak, resimde gelişen olayları çocuklara anlatır. Daha sonra anlattığı bu hikâyeyi çocuklardan canlandırmasını ister. Tüm sınıfın katılabileceği bir canlandırma olabilir. YUMOŞ, ASLAN VE ARKADAŞLARI Güneşli ve renkli bir bahar sabahıydı. Etraftaki kuş cıvıltıları insana adeta mutluluk verir gibiydi. Çalıların arasında bir kıpırtı oldu. Çiçeklerin arasından bir top yuvarlanarak çimenlerin üzerinde durdu. Ardından yumoş fırladı. Kendini oyuna öyle bir kaptırmıştı ki etrafındaki ağaçları, taşları görmüyor onlara çarpıyordu ama yinede oyununu bırakamıyordu. Bu oyun çok eğlenceli olmalı ki yumoşun keyfine diyecek yoktu. Derken; top birden yumoşun patileri arasından bir ok gibi fırladı. Top o kadar hızlıydı ki yumoş nereye gittiğini göremedi. Sağına baktı soluna baktı topu yok. Başını öne eğerek ormanda aramaya başladı. Yürüdü yürüdü… Taşların altına, çalılıkların arkasına baktı ama topu bulamadı. Biraz ilerledi ve ileriye baktı. Eyvah! Oda ne? Top bir aslanın pençelerinin arasında. Bunu gören yumoş korkulu gözlerle aslana bakıyordu. Yavaş yavaş geriye yürümeye başladı. Oradan kaçmayı planlıyordu. Bunu anlayan aslan yumoşun ardından seslendi’Dur gitme, topunu mu arıyorsun. O burada benim yanımda ona bir şey olmadı. Benden niye bu kadar korkuyorsun. Hem istersen topunla beraber oynayabiliriz. Bunu duyan yumoş çok sevindi ve neden olmasın ki’ diye düşündü. Sonra aslanla birlikte oynamaya başladılar. Bunu gören ormandaki diğer hayvanlarda yumoş ve aslanın oyununa katıldı. Bütün orman halkı artık aslan ile arkadaş olmuştu. RAHATLAMA ÇALIŞMALARI ETKİNLİK ADI AMAÇ Mekanda konum kavramı ile ilgili verilen yönergeleri uygulayabilme KAZANIM Nesnenin mekandaki konumunu doğru olarak söyleme. Altında, üstünde, yanında, arasında, ortasında, ötesinde, içinde, dışında, sağında, solunda, yakınında, uzağında, MATERYAL Çocuklar daire olarak otururlar. Öğretmende çocukların arasına katılır. Şu yönergelerde bulunur Yumoş topunu kaybettiğinde onu nerede aramıştı? Nerelere bakmıştı? Top yumoşun elinden nasıl fırlamıştı? Baktığı yerlerde topu bulamayınca çok üzülmüştü. Sizlerde bir oyuncağınızı ya da çok sevdiğiniz bir şeyi kaybedince üzülür müsünüz? Onu ararken nerelere bakarsınız? 3 DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADI Karda eğlence AMAÇ Başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme KAZANIM Gerektiğinde lideri izleme YAŞ 5-6 SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması — Öğretmen yüksek sesle anlatır. Çocuklar hareketleri istedikleri gibi canlandırır. — Kar yağıyor, bahçeye çıkmak için giyinelim.Palto, çizme ve eldiven giyme hareketlerini taklit etme. — Her taraf karla kaplı, haydi karda yürüyelim. Ayak kaldırarak ve dizleri bükerek yürüme. — Kardan adam yapalım. Yere eğilme, karı avuçlama ve kardan adam yapma. — Üşüdük ısınalım. Zıplama, kolları hareket ettirme, elleri birbirine sürtme. — Şimdi de kartopu oynayalım. Kartopu yapıp birbirine atma. — Karları kürekleyerek yol açalım. Kürekle karları iki tarafa atma. — Sınıfa dönme zamanı geldi içeri girelim. ESAS ÇALIŞMAETKİNLİK ADI Balonlu köpek AMAÇ Verilen bir problem durumunu çözebilme. KAZANIM Probleme çeşitli çözüm yolları bulabilme. MATERYAL Balonlar Farklı renklerde olabilir. 1- Bir kız Ayşegül 2- Köpek Cin 3- Başka bir köpek 4- Kuşlar Evvel zaman içinde Ayşegül küçük bir kız varmış. Ayşegül’ün birde cin adında bir köpeği varmış. Cin oyun oynamayı çok severmiş. Cin’le Ayşegül her gün gezmeye çıkarlarmış. Bir gün yine gezerlerken bir baloncu görmüşler. Baloncunun kırmızı, mavi, sarı balonları varmış. Cin balonları çok sevmiş. Ayşegül onun balon sevdiğini bilirmiş. Hep kardeşine balon alırmış ama Cin’e hiç balon alınmamış. İlk kez o gün Cin’e balon almış, ipini ağzına vermiş. Haydi, artık seninde bir balonun var.’ demiş. Cin çok sevinmiş. Balonuyla zıplaya zıplaya giderken başka bir köpek ona Aman ne güzel balonun var. Kim aldı? Hav hav.’ Demiş. Cin’de cevap vermek için ağzını açınca balonun ipi kaçmış, balonda uçup gitmiş. Cin Ayşegül’ün bana aldığı balonu kaçırdım, yakalayın… Hav hav…’ diye bağırmış, ama balon yükselip gözden kaybolmuş… Cin kulübesine dönmüş, başını ayaklarının üstüne yaslayıp üzgün bir şekilde düşünmeye başlamış. Onun bu halini gören kuşlar yadırgamışlar. Ne oldu bizim neşeli Cin’e, bugün çok üzgün diye şaşırmışlar. Cin başından geçenleri onlara anlatmış. O zaman kuşlar Üzüldüğün şeye bak’ şimdi biz gider buluruz.’ Demişler ve balonu aramaya başlamışlar. Az sonra içlerinden biri görmüş balonu. İpini sallaya sallaya uçuyormuş. Hemen kuş yanaşmış. Balonun üstünde bir dolanmış sonra gagasını balona değdirmeden ipini yakalamış. Gagasıyla ipi sıkıca tutarak, çeke çeke getirmiş. Cin sevincinden ne yapacağını şaşırmış. Bütün hafta balonuyla dolaşmış. Hiç tasmasından çıkarmamış. Öğretmen hikâyeyi bitirdikten sonra bir kız Ayşegül, köpek Cin, kuş ve baloncu seçer. Hikâyeyi canlandırmalarını ister. RAHATLAMA ÇALIŞMALARIETKİNLİK ADI Hayvanlar ve AMAÇ Yaşamın iyileştirilmesinde ve korunmasında sorunluluk alabilme. KAZANIM Canlıların bakımını üstlenme ve koruma. Hikâyeye bağlantılı olarak hayvanlardan bahsedilir. Hayvan hakkında konuşma yapılır. Ev hayvanları ve kümes hayvanları hakkında tartışma yapılır. Sorular sorulur. 4 DRAMA PLANI AMAÇ Bedensel koordinasyon gerektiren hareketleri yapabilme. KAZANIM Sözel yönergelere uygun olarak yürüme.Yavaş, hızlı, taklit yürüyüş vb. YAŞ 5-6 SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması. AYI YÜRÜYÜŞÜ Gövde öne bükülür, avuçlar yere değdirilir, baş yukarı kaldırılır. LEYLEK YÜRÜYÜŞÜ Kollar öne uzatılır, öne adım atılırken dizler karına çekilerek yürünür. KARGA YÜRÜYÜŞÜ Dizer bükülür, ellerle ayak bilerleri tutulur, adım atılarak yürünür. KAZ, ÖRDEK YÜRÜYÜŞÜ Dizler bükülür, kollar yana açılır. Sağa sola yalpa yaparak yürünür. MAYMUN YÜRÜYÜŞÜ Dizler yarım bükülür, gövde hafifçe öne eğilir, kollar yana sarkıtılır ve yürünür. TAVŞAN YÜRÜYÜŞÜ Dizler bükülür, eller yere konur. Ayaklardan hız alınır ve ileri doğru sıçranır. KEDİ KÖPEK YÜRÜYÜŞÜ Eller yerde, sırt kamburlaştırılmış, sessizce yürünür. ESAS ÇALIŞMAETKİNLİK ADI Müzikli hikaye Karga ile tilki’nin hikayesi anlatılır. Ardından daha önce öğretilmiş olan hırsız karganın şarkısı söylenir. Bir gün bir hırsız karga hah hah hah hah ha ha ha / Bir parça peynir çalmış hah hah hah ha ha ha / Uçmuş bir dala konmuş hah hah hah ha ha ha / Oradan geçen bir tilki hah hah hah ha ha ha / şen sesinle öt demiş hah hah hah ha ha ha / Bizim karga gag demiş hah hah hah ha ha ha / Peyniri tilki yemiş hah hah hah ha ha ha şarkısıyla birlikte sözlerine uygun olarak canlandırlır. RAHATLAMA ÇALIŞMASIETKİNLİK ADI Telsiz telefon AMAÇ Başkalarıyla ilişkileri yönetebilme. KAZANIM Grup etkinliklerinde grubun görüş ve amaçlarını benimsediğini gösterme. MATERYAL Öğretmen Ben başta oturan iki takım yanındaki arkadaşına bu cümleyi gizlice aktaracağım. Böylece yanlışsız olarak sonraki oyuncuya kadar ilerleyecek’der. Bundan sonra öğretmen üç sözcüğü geçmeyen bir cümleyi başta bulunan iki takım oyuncusunun kulaklarına yavaşça söyler. Böylece bütün çocuklar öğretmenin mesajını kulaktan kulağa son oyuncuya kadar gönderirler. En sondaki iki oyuncuda duydukları cümleyi yüksek sesle öğretmene söylerler. Oyun sonunda başarılı olan öğrenci alkışlanır. Yanlış söylenen cümle eleştirilir ve nerde bozulduğu DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADI Kurbağa ve leylekler AMAÇ Denge gerektiren hareketleri yapabilme. KAZANIM Zemin üzerine çizilen değişik şekiller üzerinde yürüme. MATERYAL Tebeşir veya ip SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması Oyun yerine iç içe iki büyük daire çizilir. İki gruba ayrılan çocukların bir bölümü leylek olur ve büyük dairenin dışında sıralanır. Diğerleri kurbağa olur ve orta daireye dağılır. En içteki daire göl ve bataklık alanıdır. Oyuna başlama; Leylekler büyük dairenin dışında leylek yürüyüşü ile LAK LAK LAK diye gezinmeye başlarken kurbağalarda kurbağa sıçraması ile KUVAK KUVAK KUVAK sesleriyle dolaşırlar. Öğretmenin; - Karnınız aç mı? Sorusuna, leyleklerin; - Aç! Demesi üzerine kurbağalar da yakalanmamak için hemen sıçrarlar. Bu sırada göle kaçamayıp leyleklere yakalanan kurbağalar leylek olurlar ve oyuna yeniden başlanır. NOT Leylekler hiçbir zaman gölebataklığa girmemelidir. ESAS ÇALIŞMAETKİNLİK ADI Rüzgar ve ağaçlar AMAÇ Estetik özellikler taşıyan özgün ürünler oluşturabilme. KAZANIM Müziğe uygun özgün hareketler yapabilme. MATERYAL CD çalar yada bir müzik aleti. Rüzgar ve ağaçlar; müziğe uyarak rüzgarda ağaçların sallanmasını taklit Gövde ağacı, kollar dalları, el ve parmaklarda yaprakları temsil eder. Müzik hafif ve ağır çalınırken, rüzgar hafiftir. Yalnız dal ve yapraklar ağır ağır sallanır. Sağa sola dönerler. Müzik kuvvetlenip çabuklaşınca ağacın gövdesi de hafifçe sallanmaya başlar. Bu esnada dal ve yaprakların hareketi daha kuvvetli ve çabuk olur. RAHATLAMA ÇALIŞMALARIETKİNLİK ADI Neler hissettiniz? AMAÇ Duygularını fark edebilme. KAZANIM Duygularını müzik, dans vb. yollarla ifade etme. Bir önceki yapılan çalışmanın tartışması yapılır. Çocuklara bazı sorular sorulur - Bir ağaç oldunuz, müzik yavaş çalarken ve hızlı çalarken neler hissettiniz? - Sizde bir ağaç olmak istermiydiniz? Hangi ağaç olmak isterdiniz? - Bir ağaç sonbaharda veya yazın ne gibi duygular hissedebilir? - Ağaçlar sonbaharda neden yapraklarını dökerler? Gibi sorular DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMAETKİNLİK ADI Aç-kapa Amaç 1- Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme. Kazanım 1- Sözel yönergelere uygun olarak ısınma hareketleri yapar. YAŞ 5-6 KavramAçık-kapalı MATERYAL - SÜREÇÖğretmen yönergesi doğrultusunda grup yavaşça yürürken , öğretmen bacaklarını kapa deyince herkes hızlıca bacaklarını hızlanır bacaklarını aç,bacaklarını kapa,ellerini aç,ellerini kapa diye komutlar verilerek oyuna devam çocuk hangi durumda şaşırdıysa o şekilde bekler. Oyun bittikten sonra öğretmen ellerimizi kocaman açalım yanımızda en yakın olan arkadaşımıza sarılalım kollarımızı kapayalım el ele tutuşalım şarkısıyla halka olunur. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADIAç kapıyı bezirgan başıSDA Amaç 6- Başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme Kazanım 9- Etkinliklerin süresine ilişkin yönergeye uyar. Kazanım 10- Grup etkinliklerinin kurallarına uyar MATERYAL- SÜREÇÖğretmen bir oyun oynayacaklarını söyler ve oyunu anlatır "Çocuklar iki kişi bezirgan başı olur ve karşılıklı durup iki ellerini tutup köprü yaparlar. Diğerler arkadaşlarımız ise arkaya sıraya geçecek ve el ele tutuşan iki kişinin altından geçecek Geçerken de tek tek her geçecek çocuk "Aç kapıyı bezirgan başı "Kapı hakkı ne verirsin? Ne alırsın? "Arkamdaki yadigar olsun" diye daha önce öğrendiğimiz şarkımızı sırayla bezirganların açtığı kapıdan geçmeye başlarlar, bu arada bezirganlarda "1 sıçan, 2. sıçan, 3. kapan" tekerlemesi bittiğinde bezirganlar da ellerini yukarı kaldırarak geçirirler veya geçirmek istemediklerini, ellerini kapayacaklar. Yakalanan arkadaşımız artik bu bezirganlardan birinin yerini alacak, diye oyunu anlattıktan sonra öğretmen de çocuklarla oyunu böyle tüm çocuklar gecene kadar ve herkes bir kere bezirgan olana kadar sürer. Oyun bittikten sonra öğretmen dinlenmeleri için minderlerine oturmalarını söyler. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI BA Amaç 4-Algıladıklarını hatırlayabilme Kazanım 4-Varlıkların şeklini söyler. Amaç 5- Varlıkları çeşitli özelliklerine göre eşleştirebilme Kazanım 9- Eş nesnelere örnek verir MATERYAL Çeşitli resimler SÜREÇÖğretmen çeşitli resimler gösterir açık kapı ,kapalı kapı,açık pencere,kapalı pencere,açık kutu,kapalı kutu,açık dolap,kapalı dolap,açık telefon,kapalı telefon,açık televizyon,kapalı televizyon vb.. resimleri gösterir ve çocukların resimlerdeki durumları söylemelerini ister. Çocuk açık kapalı şeylere örnek verir ve sınıfta açık ve kapalı olan şeyler söylenir. 7 DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADI Sessiz film SDA Amaç 4- Kendi kendini güdüleyebilme Kazanım 1-Kendiliğinden bir işe başlar. Kazanım 2-Başladığı işi bitirme çabası gösterir. YAŞ 5-6 Kavram Eski-Yeni MATERYAL Resim SÜREÇGrup , yarım çember biçiminde isteyen bir kişiyi yanına çağırıp kulağına eski kazak,yeni telefon vb.sözcükler söyler; ondan ses kullanmadan canlandırmasını bitiminde çocuklara daha önceden hazırlanan resim içine yayı fırlamış koltuk,güzel bir sandalye,ayağı kırık bi masa,güzel bir çerçeve,yırtık perdeler,temiz bir halı vb.. resimin içinden eski ve yeni eşyaları bulmaları istenir. Sonra sınıftaki eski yeni eşyalar bulunur. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Kıyafet giyme oyunuÖBB Amaç 2- Giysilerini giyme ve çıkarabilme Kazanım 2- Giysilerini yardımsız çıkarır. Kazanım 3- Giysilerini yardımsız giyer. Kazanım 5- Giysilerini katlar MATERYALKıyafetler SÜREÇÖğretmen daha önceden sınıfa eski ve yeni kıyafetler getirir ve kıyafetler bir kutuya konulur. Öğretmen çocuklarla “el ele tutuşalım” şarkısını söyleyerek bir halka olur. Çocuklar 2 gruba açıldığında kutudan yeni kıyafetleri giyecekler yeniyi,eski kıyafetler giyecek olanlar da eski kıyafeti bulup durduğunda oyun grup en fazla kıyafet giymiş ise o grup alkışlanır. Oyun bitiminde çocuklar çıkardıkları kıyafetleri yerdeki minderlere geçerler. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI DA Amaç 4- Kendini sözel olarak ifade edebilme Kazanım 2- Sohbete katılır Kazanım 5-Söz almak için sırasını bekler. MATERYAL - SÜREÇÇocuklarla eski ve yeni kıyafetler,eşyalar vb. hakkında konuşulur.. Eskiyen kıyafetlerimizi ne yaptığımızı, yeni kıyafetlerimizi nasıl kullanmamız gerektiği, Eski eşyaları ne yaptığımız vb. şryler hakkında konuşulur,Öğretmen soru sorar,konuşmak isteyen çocuklar söz alarak ve arkadaşının sözün bitirdikten sonra konuşması istenir. - DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMAETKİNLİK ADI Resime göre yürüme PSİKOMOTOR ALAN Amaç 1. Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım 4. Sözel yönergelere uygun olarak yürür. YAŞ 5-6 KavramHızlı-yavaş MATERYAL Çeşitli kartlar SÜREÇÇocuklar halka şekline getirtilir. Yerde ters duran kartlardan birini alarak aynı karttan en yakınında olanın yanına giderek kol kola açıldığında karttaki resmin simgelediği hıza göre yürürler. Müzik kapandığında kartlar yere ters şekilde bırakılır ve bu uygulama bir kaç defa son olarak herkes yerdeki kartlardan birini alarak iki gruba ayrılır el ele tutuşurlar ve grupların hızına uygun şekilde komutuyla halka olunur ve öğretmen şimdide fırça olalım ve sağa sola doğru yavaş yavaş hareket edelim der ve esas çalışmaya geçilir. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Vücudumuzla resim yapma PSİKOMOTOR ALAN Amaç 1- Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım 1- Sözel yönergelere uygun olarak ısınma hareketleri yapar. Amaç 5- Denge gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım 4- Tek / çift ayak üzerinde olduğu yerde zıplar. MATERYALKendi vücudumuz SÜREÇResim kağıtlarımız yerlerimizde yavaş yavaş kağıtlarımıza doğru koşuyoruz,şimdi yavaşlıyoruz,şimdi tekrar hızlanıyoruz. Şimdi kağida yerimizde zıplaya zıplaya ulaşalım,şimdi boyamaya kollarımızla yavaş yavaş boyayalım,şimdi ellerimizle hızlı hızlı parmaklarımızla yavaş yavaş boyayalım,şimdi ayaklarımızla topuklarımızla hızlı hızlı boyaylım,şimdi sırtımızla yavaş yavaş boyayalım,Şimdi burnumuzla boyayalım,şimdi saçlarımızla oturalım ve ... diyerek rahatlama çalışmasına geçilir. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI Yaprak DİL ALANI Amaç 4- Kendini sözel olarak ifade edebilme. Kazanım 6- Duygu, düşünce ve hayallerini söyler. MATERYAL - SÜREÇGözlerimizi birer yaprak olduğumuzu bir rüzgar esiyor. Rüzgar gitgide hızlanıyor. Artık dalda duramıyorsunuz. Hızla esen rüzgar sizi daldan kopardı ve uçurmaya başladı. Dağları, nehirleri aştınız, hızlıca uçuyorsunuz. Aniden rüzgar kesildi ve yavaş yavaş gökyüzünde süzülüyorsunuz. Nereye konmak isterdiniz? … 8 DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADI BA AMAÇ -4 Algıladıklarını hatırlayabilme. KAZANIM -4 Varlıkların şeklini söyler. YAŞ 5-6 KavramKolay-zor MATERYALÇeşitli resimler SÜREÇÇamaşırı elinde yıkayan bayanla makinada yıkayan bayan,evini elsüpürgesiyle süpüren bayanla elektrikli süpürgeyle süpüren bayan resimleri vb. resimler çocuklara gösterilir. Hangilerinin kolay hangilerinin zor olduğu çocuklara sorulur. Çocuklardan da kolay ve zor olan şeyleri söz alarak söylemeleri söylediklerini canlandırmaları için çocuğa fırsat tanınır. Her çocuk istediği kolay ve zor olan hareketi canlandırır. Öğretmen de bir canlandırma yapar çocukların bilmesini bilince de onlara güzel bir oyun oynayalım mı çocuklar diye sorar. Ve öğretmen çocuklara; “şimdi sizinle “Bul ve Yan Yana Koy” oyunu oynayacağız diyerek oyuna geçerler. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Bul ve yan yana koy BA AMAÇ -5 Varlıkları çeşitli özelliklerine göre eşleştirebilme KAZANIM -1 Varlıkları bire bir eşleştirir. MATERYALKartlar SÜREÇÖğretmen çocuklara; “şimdi sizinle “Bul ve Yan Yana Koy” oyunu oynayacağız. Torbadan herkes bir kart seçecek. Seçtiğiniz karttaki özelliğe göre ne yapmanız gerektiğine karar vereceksiniz. Bunun için arkadaşlarınızın ellerindeki kartları inceleyerek onlardan yararlanacaksınız. Örneğin, sizin elinizde çektiğiniz kartta halter kaldıran adam resmi var. Sizin, diğer arkadaşlarınızın kartlarını inceleyip halter kaldıran adam resmini bulmanız ve resmi bulunca arkadaşınızdan isteyerek yere yan yana koymanız gerekiyor” diyerek oyunu oyunu çocuklara anlattıktan sonra elindeki torbayı sallayarak “Haydi kartı çek, bul ve yan yana koy” diyerek oyunu başlatır. Çektiği karta uygun olarak resimleri yan yana getiren çocuğa öğretmen resimlerin benzer ve farklı yönlerini,kolay zorluk bakımından değerlendirmeleirni sorar. Oyun çocukların ilgisi doğrultusunda devam eder. Oyun bitiminde çocuklar minderlere geçerler. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI DA Amaç -4 Kendini sözel olarak ifade edebilme KAZANIM -5 Söz almak için sırasını bekler. SÜREÇ Öğretmen oyunda kullandı kartları çocuklara göstererek resimler hakkında konuşma yaparlar. Çocuklar sırayla resimde gördükleri zor mu kolay mı onları tartışırlar. 9 DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMAETKİNLİK ADIYönergelerle yürüme PMA Amaç 1-Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım 4-Sözel yönergelere uygun olarak yürür Amaç 5- Denge gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım1-Farklı zeminler üzerinde yürür YAŞ 5-6 KavramYaşlı-genç MATERYAL- SÜREÇGrup çember olur , liderin yönergesine göre yaşlı ve genç insan olarak yürümeye başlar. Lider Yaşlı insanın çamurda, sıcak kumlarda , topallayarak , buz üzerinde , robot gibi , cam kırıklarının üzerinde , pisliklerinin arasında , ezilmiş domateslerin üzerinde , ayaklarında topuklu ayakkabı ile , huzurlu , korkmuş , neşeli , sinirli , vb. yönergeler le ve yine genç insanın çamurda, sıcak kumlarda , topallayarak , buz üzerinde , robot gibi , cam kırıklarının üzerinde , pisliklerinin arasında , ezilmiş domateslerin üzerinde , ayaklarında topuklu ayakkabı ile , huzurlu , korkmuş , neşeli , sinirli , vb yönergelerle yürümesi iyi taklit yapan çocuğu arkadaşları bugünkü tüm etkinliklerimizdeki lider o olur. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Doğaçlama SDA Amaç 3-Duygularını kontrol edebilme Kazanım 2-Yetişkin denetiminin olmadığı durumlarda da gerektiği gibi davranır. Amaç 6-Başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme Kazanım 1-Kendiliğinden iletişimi başlatır. Kazanım 8-Gerektiğinde liderliği üstlenir. MATERYALSınıf ortamı SÜREÇÖğretmen seçtiğimiz liderle yardımcı seçmesini ister. Liderin o olduğunu ve öğretmen tüm yetkiyi ona verdiğini drama gerçekleştirmelerini çocuğa konuyu verir; huzur evine gitmelerini ve genç insanların onları ziyaret etmesi,oradaki insanların mutluluğunu,oraya giden arkadaşlarımızın onlara ne götereceğini vb. durumları arkadaşlarına anlatmasını ve uygun ortamı arkadaşlarıyla beraber hazırlamasını,arkadaşlarına rolleri verip bir doğaçlama yapmalarını ister. Dramamız bittikten sonra çocuklar minderlere geçerler. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI SDA Amaç 2-Duygularını fark edebilme Kazanım 1- Duygularını söyler Amaç 5- Başkalarının duygularını fark edebilme Kazanım 1- Başkalarının duygularını ifade eder. MATERYAL - SÜREÇÖğretmen gözlerini kapamalarını şimdi sınıfımıza bir yaşlı dedemizin geldiğini sınıftan içeri giriyor,hepimiz mutlu dedemizin elini muhabbet ediyoruz,konuşmamız bittikten sonra dedemiz o da ne dedemiz sandalyeye takılıyor,eyvah hepimiz dedemiz için çok hemen dedemizin yanına gittik ve dedemizin elinden bize çok teşekkür bizde çok mutlu uğurladık..Ve gözlerimizi açıyoruz. Dedemiz sandalyeye takıldığında ne hissettiniz? Dedemiz sizce o durumda ne hissetmiştir vb. sorular sorulur. 10KONU BÜYÜK-KÜÇÜK ISINMA ÇALIŞMASI BEDEN HAREKETLERİ HEDEF PMAA1Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme. K1Sözel yönergelere uygun olarak ısınma hareketlerini yapar. SÜREÇBütün sınıf. Çocuklarla eşya ve araçların büyüklük ve küçüklükleriyle ilgili konuşulur. Çocuklar ayağa kalkar ısınma hareketlerine başlanır. -Kafa,omuz,kol,kalça ve bacaklarıyla büyük-küçük daireler çizmeleri istenir. HEDEFAA5inlediklerini çeşitli yollarla ifade edebilme. K5inlediklerini müzik,drama,şiir vb. yollarla ifade eder. ESAS ÇALIŞMA SÜREÇ Bütün sınıf. YAŞ5-6Yaş MATERYAL- Çocuklardan oynamak isteyenler eş olmaları eşya seç- Meleri ve o eşyanın biri büyüğünü diğerinin ise küçüğünü vücudunu kullanarak göster- Meleri varsa seçtiği bir eşyayı canlandırabilir. Bu eşya büyük mü? yoksa Küçük mü? olduğu sorulur. RAHATLAMA ÇALIŞMASIMakineler HEDEFBAA2olay ya da varlıkların özelliklerini söyleyebilme K1Olay ya da varlıkların özelliklerini söyler. Çocuklardan gözlerini kapatmaları kendinizi bir makine olarak düşünün sahibiniz sizi küçük makineler o makinesınız ve o makine gibi çalışıyorsunuz hızlı çalışıyorsunuz….yoruldunuz yavaş çalışıyorsunuz sahibinız geldi sizi durdurdu kadar gözlerinizi açabi Lirsiniz. -neler hissettikleri sorulur? -büyük-küçük mü makinaydınız? -ne yaptınız? Gibi sorular sorularak etkinlik tamamlanır. 11KONU Geniş-dar, ISINMA ÇALIŞMASITırtıl HedefBAA4Algıladıklarını hatırlayabilme K4Varlıkların şeklini söyler. SÜREÇBütün sınıf. Evet bir tana tırtıl arıyorum diyerek,bir çocuk tırtılı uzamak için arkadaş tırtılın arkasına şekli artık uzun oldu Ve küçük adımlarla yürümeye başladi şimdi de hızlı ve büyük adımlarla yürümeye yoruldu. Diye yönlendirilir. Esas çalışmaya geçilir. EASA ÇALIŞMAKRALİN KIZI HEDEFBAA16Belli durum olaylarla ilgili neden-sonuç ilişkisi kurabilme. K1Bir olayın olası nedenlerini söyler. SÜREÇBütün sınıf YAŞ5-6 MATERYAL- Çocuklarla hikaye gün kralın kızı hastalığına çare karşıki dağın arlasındaki mağaranın içinde bulunan bir bu bitkiyi alıp getirene büyük ödül gün birkaç köylü toplanmışlar ve o bitkiyi almaya kara yola. Yürümüşler…tepede çok tırmanmaya biraz korkmuşlar çıkamayız diye ama sonunda tepeye mağarayı sevinmişler... Başlamışlar yürümeye…yürürken çook geniş bir bahçenin içinden,çiçekleri koklayarak geçmişler önlerine çıkan kısa upuzuzun n bir dere ve ne kadar uzun bir dere bu diye konuşmuşlar..yüksek köprüden geçmişler ve mağaraya ulaşmışlar..mağaranın girişi çok darmış. Herkes teker teker hem de sıkışarak girmişlerneden şıkıştıkları sorulur içeri bitkiyi alıpsonra dar giriştemn geçerken biraz canları acımışqama… aynı yollardan sevinçle geçerek kralın yanına gitmişler bitkiyi krala vermi,şler.. kralın kızı iyileşmiş..ve kral onlara yetecek kadar ödül paylaşmışlar. Bu ödül bı kadar çok yorulduklarına değmiş… RAHATLAMA ÇALIŞMASIÇocuklardan hikayenin resmini çizmeleri hakkında konuşulur. 12 KONU BÜYÜK-KÜÇÜK ISINMA ÇALIŞMASI TOP HEDEFPMAA1Bedensel koordinasyon gerejtiren belirli hareketleri yapabilme. K1Atılan nesneleri yakalar SÜREÇBÜTÜN SINIF Çocuklarla halka elimde kocaman bir top var ve bu topu çok büyük olduğu için yanımda duran arkadaşıma veriyorum ve topu sırayla herkes tutacak yine bana elimdeki top çok küçük aman dikkat Al bakalım sen de dikkat et olur mu elinden kayabilir. Yönergeleri verilerek calişma sonra verilen topu birbirlerine isim söyleyerek atmaları istenir. ESAS ÇALIŞMAEL ARABASI Tavşan kocaman lahanayı zar zor taşımaktadır. Minik tavşanhop ağır,hem de çok eve götürmeliyim.lahananın üzerine düşer.oh,nasıl gütüreyim ben bunu? Öğretmenbu ne hal tavşan kardeş?İine karıştığım için özür dilerim,yardım etmemi istermisin? Minik tavşan korkar ve sıçrarGünaydın götürmeye çalışıyorum da … Öğretmen arabayla götürsene. Minik tavşan çaresiz omuz silkerArabam yok ki! ÖğretmenŞimdilik bizimkini görüyorsun ki yük taşımak için bir araba de kendine bir tane şunu unutma! Yükün arabadan düşmemesi için parmaklık yapman gerekli bunlar ne kadar sık olursa yük o kadar rahat taşınır.herkese bir araba yapması söylenir. Minik tavşanAnladım harika!Mutlaka şimdi sizin arabanızı kullanabilir miyim? Öğretmen veriyorsunuz değil mi? Minik tavşan arabayı alır şarkı söylemeye başlar. Tekerlekli küçük bir araba çocuklar verdiler bana, Hey kocaman lahana hemen atla arabaya Arabayı itmeye yorgun argın,boş arabayla geri gelir. Beni bekleyen kardeşler,lahanayı yediler. Lahana hem büyüktü,hem de çok lezzetliydi. Bakın arabanızı hemen geri getirdim Çok teşekkür bir ricada ve kardeşlerime araba modelleri çizer misiniz?Onlara bakarak arabalarımızı yaparız. Öğretmen minik tavşanın başını okşayarak! dersiniz çocuklar?evet derler Minik tavşanÇizin çocuklar!Kardeşlerim buna çok sevinecekler Öğretmen Hadi çocuklar ,tavşancıklara aynı büyüklükte tekerlekli araba çizmeye çalışın sakın parmaklık çizmeyi unutmayın çünkü ,havuçlar düşebilir . RAHATLAMA ÇALIŞMASILAHANA Çocuklardan gözlerini kapamaları istenir şimdi büyük bir lahana taşıyorsunuz. O lahanaya taşımakta çok zorlanıyorsunuz önünüze dik bir yokuş çıktı yokuşu tırmanıyorsunuz… Ama lahana çok ve ağır taşıyamıyorsunuz kenarda durup dinlenmek istiyorsunuz lahanayı yanınıza koydunuz oh dinleniyorsunuz havada uçan kuşa bakın ne kadar güzel uçuyor kuşa bakarken baktınız ki lahana birden yuvarlanarak aşağı doru ilerliyor… Lahanayı kaçırdınız şimdi ne yapacaksınız bakalım 5’e kadar sayacağım 5 dediğimde gözlerinizi açabilirsiniz . Çocukların neler hissettikleri ,neler yaptıklar sorulur. 13 KONU YÜKSEK-ALÇAK ISINMA ÇALIŞMASI FIRÇALAR HEDEF PMA A5 Denge gerektiren belirli hareketleri yapabilme K4 Tek/Çift ayak üzerinde olduğu yerde zıplar SÜREÇ Bütün sınıf Çocuklar sınıfta dağınık olarak dururlar şimdi ellerinde bir fırça varmış gibi duvar boyamaları istenir daha sonra zıplayarak yüksekleri boyamaları istenir daha sonrada alçak olan yerleri boyamaları istenir ESAS ÇALIŞMA Serçenin kahvaltısı HEDEF SDA A11 Estetik özellik oluşturan ürünler oluşturabilme K8 Sunularında hayali /gerçek nesneler kullanır SÜREÇ Bütün sınıf YAŞ 5-6 MATERYAL - _Öğretmen yüksek sesle anlatır Çocuklar hareketleri istedikleri gibi canlandırırlar _ Bir ağacın dalında uyuyan serçe uyandı Çocuklar yere çömelir, kolları yukarı kaldırır ve çırpar _ Kuş çok yükseklerde uçuyor Çocuklar kuş gibi uçarak yükseklerde olduklarını düşünürler _ Kuş solucan bulmak için alçaklara indi. Çocuklar kollarını yana açarak ve dikkatle bakarak sınıfta dolaşırlar _Sonra serçe bir solucan buldu. Çocuklar çömelir eller yerde baş önde _Kuş ağaca geri döndü en yüksek yerine kondu Kollar yanda uçma hareki yaparak ağaca geri dönerler RAHATLAMA ÇAILIŞMASI Yaprak HEDEF BA A2 Olay yada varlıkların özelliklerini gözlemleyebilme K1 Olay yada varlık özelliklerini söyler Şimdi gözlerinizi kapatın ve yüksek bir tepe düşünün o tepede bir ağaçta bulunan bir yapraksınız yüksekten aşağıya doğru bakıyorsunuz çiçekler tavşan kuşlar… ve önünüzde uzun bir dere ve derede yüzen ördekler balıkları görüyorsunuz. Ördekler balıklara göre daha yüksekte. Birde baktınız ki uçan kuşlardan bir tanesi size doğru geliyor ve siz korkuyorsunuz ve koptunuz şimdi yüksekten alçaklara doğru düşüyorsunuz biraz önceki gördünüğünüz şeyler kayboldu artık alçalta ve yerdesiniz yatıyorsunuz şimdi neler görüyorsunuz 5’e kadar sayacağım 5 dediğimde gözlerinizi hissettikleri sorulur yüksek ve alçak arasındaki farklar konuşulur. 14 KONUuzun_kısa ISINMA ÇALIŞMASI Balonlar HEDEFPMAA1Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme. K1sözel yönergelere uygun olarak ısınma hareketlerini yapabilme. SÜREÇBütün sınıf. İsteyen çocuklar oyuna kendine bir eş bulması biri Balon,diğeri ise pompa olur uzun pompalar balonları şişirmeye baş- uzun balonlarımız uzamaya uzayın balonlar uzayın .başladı balonlarımız uzuyor pompalarımız yoruldu. Zaten biraz daha şişirirlerse balonlar edelim ki patlamasın pompala- Rımız çalışmaya dayanamıyorlar patlamaya başlıyorlar teker teker Evet bü-tün balonlarımız patladı şimdide pompalar balon,balonlarda pompa olsun diyerek oyun devem eder. ESAS ÇALIŞMABakma çalışması SÜREÇBütün sınıf YAŞ5-6 MATERYAL- HEDEFSDAA1Kendini tanıyabilme. K1Fiziksel özelliklerini söyler. Çocuklar daire olurlar öğretmen herkes birbirinin boylarını en uzun boylu arkadaşınızı bulabilecek herkes elini önüne koysun ve parmaklarını incelesin Herkez en uzun boylu Parmağını .sırayla uzundan kısaya parmaklar uzun boylu arkadaşlarını göstermeleri istenir. RAHATLAMA ÇALIŞMASI Çiçek HEDEF SDA A2 Duygularını fark edebilme K2 Duygularının nedenlerini söyler Çocuklardan gözlerini kapamaları istenir kendilerini minik bir tohum olarak hissetmeleri söylenir siz minik bir tohumsunuz sizi şimdi toprağa ektiler ama yeraltı çok karanlık ve sessiz korkuyorsunuz şimdi üstünüze yağmur yağıyor üşüyorsunuz… güneş çıkıyor ilk önce üstünüzdeki toprağı ısıtıyor toprak ısındıkça sizde ısınıp hareketleniyorsunuz yavaş canlanmaya başladınız filiziniz çıktı uzamaya ve büyümeye başladınız şimdi uzun bir çiçak oldunuz acaba hangi çiçeksiniz merak ediyorum şimdi hangi çiçek odlunuzu düşünün 5’e kadar sayıcam 5 dediğimde gözlerinizi açabilirsiniz _ Çocuklara neler hissettikleri sorulur _ Hangi çiçek oldukları sorulur _ neden o çiçeği seçtikleri sorulur PAYLAŞ SORU Drama nedir? CEVAP Drama bilişsel davranışları, duyuşsal özellikleri vedevinimsel becerileri kazandırmada bir öğretim yöntemi;duyularım eğitimiyle bütüncül bir estetik anlayış oluşturmadabir sanat eğitimi alanı; yaşanılan süreci betimlemede,açıklama ve kontrol edebilmede bir disiplin olarakdeğerlendirilir. Doğaçlama, rol oynama vb. tiyatro ya dadrama tekniklerinden yararlanılarak, bir grup çalışmasıiçinde, bireylerin bir yaşantıyı, bir olayı, bir fikri, kimi zamanbir soyut kavramı ya da bir davranışı, eski bilişsel örüntülerinyeniden düzenlenmesi yoluyla ve gözlem, deneyim, duygu veyaşantıların gözden geçirildiği “oyunsu” süreçlerdeanlamlandırılması, canlandırılmasıdır. Soru Detay SORU Drama sürecinde olması gereken bazı dramatik ögelervardır. Bu başlıca ögeler nelerdir açıklayınız? CEVAP Başlıca dramatik ögeler; bağlam, öğrenmealanı//tema, çatışma/ gerilim, bakış açısı/ “Dramada kimler yer alacak?”, “Ne oluyor?”,“Nerede ve hangi zamanda oluyor?” gibi temel sorularınplanlanmasıdır. Drama sürecinin ana hatları belirlenirkenbu soruların yanıtları dikkate Alanı/ Tema Öğrenme alanının gerektirdiğikazanımlara çocukların ulaştırılabilmesi için ele alınacaksorunun seçimi büyük öneme sahiptir. Öğrenme alanınınön gördüğü kazanımlar, drama liderinin drama çalışmasınıplanlarken hangi teknikleri, hangi materyalleri seçeceğinive bunları ne şekilde sıralayacağına rehberlik Gerilim, drama sürecinin başlamasındave sürdürülmesinde önemli bir itici güce sahiptir. Bugerilim pek çok değişkenden kaynaklanabilir. Gizemlidurumlar, üstesinden gelinmesi gereken güçlükler, acilçözülmesi gereken sorunlar, önceliklerin belirlenmegüçlüğü gibi durumlar ve çatışmalar gerilimiyaratmaktadır. Bu gerilim durumu oluşturulurken,çocukların yaşamlarında karşılaşabilecekleri olaylardikkate açısı/Çevre Drama çalışmasının planlanmasısırasında dramada yer alacak karakterlerin bakış açısınınana hatları ile tasarlanması gerekir. Soru Detay SORU Dramayı oluşturan bileşimler nelerdir, tanımlayınız? CEVAP Lider, katılımcılar, ortam ve araç ve gereçlerdramanın bileşenleridir.• Lider Drama sürecinde katılımcıların keşfetmesi,gelişmesi, düşüncelerini ve duygularını dramatiketkinlikler yoluyla ifade etmesi için öncedenplanlanmış bir sürece ve süreçte katılımcılararehberlik eden bir lidere gereksinim vardır.• Katılımcılar Katılımcılar olmadan bir dramasürecinin gerçekleşmesi mümkün değildir; buaçıdan bakıldığında drama sürecinde katılımılarkilit bir etkiye sahiptirler. Drama sürecininplanlanması ve uygulanmasında katılımcılarınyaşları, gelişim dönemi özellikleri, cinsiyetleri,ilgileri, gereksinimleri dikkate alınmalıdır.• Ortam Çalışmanın hedeflerine bağlı olarakdrama çalışmaları sınıf içinde ya da okulun başkabir bölümünde yapılabilir. Müze, Pazar yeri, parkgibi okul dışındaki açık ve kapalı farklıortamlarda da olabilir. Drama çalışmalarındaortam önemlidir ve geleneksel bir sınıftan farklışeklide düzenlenmelidir.• Araç ve gereçler Herhangi bir malzemekullanılmadan da drama çalışmaları kullanılan her malzeme yeni çağrışımlaroluşturur. Araç ve gereçler dramada güdülenmeyiönemli ölçüde etkiler. Drama çalışmalarındacanlandırmayı kolaylaştırmak için bazı araç vegereçler ve aksesuarlara yer verilebilir. Dramaliderinin en önemli sorumluluklarından birisigerekli araç, gereç ve materyalleri sağlaması vebunları çocukların kullanımına hazır bir şekildesunmasıdır. Soru Detay SORU Drama sürecinin çocuklara yararlı olabilmesi içinliderde bulunması gereken özellikler nelerdir maddelerhalinde yazınız? CEVAP - Lider kendi değerleri olan, insana saygı duyan,sanatsal duyarlılığı olan, tartışmaya hazır,kompleksleri ile başa çıkmış, ilkeli, ilişkilerdebaşarılı, empati becerisi yüksek, etkili gözlem,dinleme ve soru sorma becerisine sahip, dramaile ilgili bilgileri araştırmaya istekli, kendiniyetiştirmede sorumluluk duyan bireyler Drama lideri, öncelikle “Amacım nedir?”, “Çocuklarda hangi davranışları geliştirmekistiyorum?”, “Bunları hangi yollarlayapabilirim?” sorularını kendine Drama çalışmalarını planlarken çocuklarınyaşları, gelişim dönemi özellikleri, ilgileri vegereksinimleri ile ilgili konularda bilgi Drama sürecini katılımcıların yetenekleridoğrultusunda ve gelişen kapasitelerini arttıracakşekilde Drama sürecinde daha yararlı bir durum ortayaçıktığında hazırlanan planı bırakma esnekliğinesahip Drama sürecinde bir sorun çıktığı zaman etkili birşekilde sorunu çözme becerisini göstererekgrubun güvenini Çocukların yaratıcılıklarının gelişimini olumluyönde desteklemelidir. Bunu yapabilmek için deöncelikle kendi yaratıcılığını geliştirmek içinistekli Lider drama sürecinde çocuklara hazırlanmalarıiçin süre vermeli, teşvik edici bir tutum içindeolmalı, çocukların kendi performanslarını gösterebilmeleri ve değerlendirmeyapabilmelerine fırsat Lider, çocukları harekete geçirmek isterkenzorlamanın kaygıya neden olabileceğini bilmelive çocukları zorlamadan drama sürecinekatmanın yollarını Drama lideri; drama, gelişim, eğitim, tiyatro,oyun konularında gerekli donanıma Lider sanat galerilerinde, müzelerde yapılandrama çalışmalarında olduğu gibi ilgili alanlardauzman olan kişilerle iş birliği içinde olmayaistekli Drama liderinin yalnızca teorik bilgilerininolması drama sürecinin planlanması veuygulanması için yeterli değildir. Bu nedenle,drama liderinin hem teorik hem de yaşantıyoluyla drama eğitimi veren ilgili kurum vekuruluşlardan eğitim almış olması gerekmektedir. Soru Detay SORU Drama sürecindeki katılımcıların, drama süreciboyunca kendilerini iyi hissetmeleri için özen göstermesigereken durumlar nelerdir maddeler halinde yazınız? CEVAP - Dramaya katılan çocukların her şeyden önce grupiçinde çalışmaya hazır olmaları, kendilerini rahatve güvenli hissetmeleri, yeni ve değişik şeylerkeşfetmeye istekli olmaları gerekir. Bu açıdanbakıldığında katılımcıların kendilerini süreçterahat hissedebilecekleri planlamalarınyapılmasının önemli olduğu Çocukların gönüllü bir şekilde ve isteyereketkinliğe katılması esastır ancak bazı durumlardaçocukların hepsinin gönüllü olmasındanbahsetmek söz konusu olmayabilir. Ancak liderinhazırlayacağı iyi planlanmış drama süreci ileçocukların süreçten yararlanmaları ve isteyereksürece katılmaları Drama çalışmalarına katılmak için tiyatroyeteneğinin olması gerekmemekle birlikte dramaçalışmaları bu yeteneği geliştirmektedir. Dramave tiyatro yeteneği olan katılımcılar da sürecietkilemektedir. Her iki durumda da katılımcılarıngrup üyelerine ve sürece olumlu etkilerininolmasına özen Drama sürecinde her bir katılımcının aktifolmasına ve süreç sonunda değerlendirmeyapmalarına fırsat verilmelidir. Soru Detay SORU Drama çalışmalarında uygun ortam özelliklerinelerdir maddeler halinde yazınız? CEVAP - Ahşap ya da halı ile zemini döşenmiş olanayakkabıların çıkarılıp girileceği bir Sabit sıraların olmadığı, olası gürültü unsurlarınıönleyici, her türlü eyleme ve gerekli olduğundasunum yapmaya elverişli Ortamın ısısı, ışığı ve havalandırmasının dramaçalışmalarının rahatlıkla yürütülebileceği birşekilde olması Ortam ne büyük ne de küçük olmalıdır. Çokbüyük ortamlar dikkatin dağılmasına, grupdinamiğinin yakalanmasında sıkıntılara nedenolabilir küçük ortamlar ise sürecin rahatlıklayürütülmesinde sıkıntılara yol birbirlerine dokunamayacaklarıkadar geniş olmalı, bununla birlikte katılımcılarındikkatlerini dağıtacak şekilde de büyükolmamalıdır. Soru Detay SORU Drama sürecinde araç ve gereçlerle ilgili liderindikkat etmesi gereken durumlar nelerdir maddeler halindeyazınız? CEVAP - Dramada çocuklara sunulacak araç ve gereçlerçocuğun yaratıcılığını geliştirmeli ve rolehazırlanmasına katkıda Dramada kullanılacak araç ve gereçlerbelirlenirken çocukların ilgileri, gereksinimleri vegelişim özellikleri dikkate Dramada kullanılan araç ve gereçler bazendramanın çıkış noktasını oluşturabileceği gibibazen de çalışmada yardımcı öge Drama sürecinde kullanılan kostümlerkatılımcıların role girmelerini nedenle drama sürecinde katılımcılarınkullanabileceği farklı kostüm ve aksesuarlarınsağlanması Drama sürecinde drama lideri tarafından en çokkullanılan araç ve gereçlerin başında müzik çalargelir. Müzik ile yapılan çalışmalar dramadaönemli bir yere sahiptir. Drama liderinin iyi birmüzik arşivine de sahip olması Çeşitli fotoğraflar, resimler, gazeteler, afişler,broşürler, renkli kağıtlar, kartonlar, renkliboyalar, makaslar, yapıştırıcılar, tepegöz ve slaytmakinesi de dramada kullanılabilen araç vegereçler arasında yer Gereksiz ve fazla miktarda kullanılan araç vegereçler ana temanın kaybolmasına vekarakterlerin yok olmasına neden olabilir. Bunedenle, araç ve gereç kullanımında dikkatliolunması Dünyada öykü, şiir, masal, roman gibi farklıkitap türlerinin kullanılması, çocukların yaşamlatanışmalarına ve onların deneyim kazanmasınafırsat tanır. Ayrıca, yazarların drama yöntemi ileçocuklara tanıtılmasının da çocukların entelektüelgelişimlerinde önemli katkılarının olacağı da bir gerçektir. Bu nedenlerden dolayı lider farklı kitaptürlerini dramada kullanmaya özen göstermelidir. Soru Detay SORU Drama sürecinde ısınma çalışmaları nedir, nasılyapılır ve ne önemi vardır açıklayınız? CEVAP Isınma çalışmalar oyuna katılma isteğini arttırır;grubun birbirine, oyunlara, süreçte yapılacak olandoğaçlamalara ısınmasını ve rahatlamasını sağlar. Çeşitliyöntemlerle duyuları kullanma, gözlem yetisini geliştirme,bedensel ve dokunsal çalışmaların yapılması, tanışma,etkileşim kurma, güven kazanma ve uyum sağlama gibiözellikleri katılımcı bireylere kazandıran çalışmalarınyapıldığı aşamadır. Isınma çalışmalarında kendini tanıma,gruptaki diğer bireyleri tanıma, iletişim kurma, ikiliiletişimden daha çok kişili iletişim ve etkileşime geçme,grup dinamiğinin doğması, anıların anlatılması, öyküanlatma ve etkileşim çalışmalarına yer yapılan ısınma çalışmalarında yürüme, koşma,zıplama, çekme, itme, dönme, yuvarlanma, hayvantaklitleri ve yürüyüşleri farklı zeminlerde yürüme, kuklagibi ya da robot gibi hareket etme gibi aktiviteleryapılabilir. Yapılan ısınma çalışmaları çocuklarınbirbirleriyle daha iyi iletişim kurmalarına, içlerindengeldiği gibi doğal davranmalarına yardımcı olur. Isınmaçalışmalarında yer verilen bu tür çalışmalarla aynızamanda bu çocuklar bir sonraki aşamaya hazırlanırlar. Bunedenle ısınma aşamasında yapılan çalışmaların esasçalışma/canlandırma aşamasında yapılacak olan çalışmalarile ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Soru Detay SORU Drama sürecinde “esas çalışma/canlandırma”hakkında bilgi veriniz? CEVAP Bu aşama dramanın en önemli bölümünüoluşturur. Drama ile ilgili farklı kaynaklarda oluşum,oyun, doğaçlama, esas çalışma gibi farklı şekillerdeadlandırılmaktadır. Drama sürecindeki tüm dramatik anlar,yaşantılar bu aşamada oluşur. Drama sonucunda oluşacakürünler bu aşamada şekillenir. Çocuklarınyaratıcılıklarının ve hayal güçlerinin ön plana çıktığı biraşamadır. Bir konunun bir süreç içinde belirlenipbiçimlendirildiği grup doğaçlamalarına dayalı oyunlarınortaya çıktığı çalışmalardır. Bu çalışmada belirlenmiş bazıkurallar vardır. Bu kurallar çocukların çalışmalarınısınırlandırıcı, çocukları kısıtlayıcı özellikte kurallar içinde çocuklar özgürce oyun aşamada hikâye oluşturma, dramatizasyon, roloynama, doğaçlama gibi tekniklerden biri ya da birkaçınabirden yer verilebilir. Belirtilen rol oynama, doğaçlamagibi tekniklere bu aşamada yer verilebileceği gibi ısınmaçalışmalarında da bu tekniklerin kullanılabileceği birgerçektir. Unutulmaması gereken bir nokta, doğaçlamanınbir drama sürecinde mutlaka olması gerektiğidir. Buaşamada yapılan canlandırmalar ve bireyde bıraktığıetkiler çok önemlidir. Esas çalışma/canlandırmaaşamasında, çocukların etkileşim, beden dilini kullanmabecerileri gelişmekte, kişinin kendi potansiyelini ortayaçıkarmasına katkı sağlanmaktadır. Soru Detay SORU Drama sürecinde değerlendirme aşaması ve çocuklarüzerindeki etki süreci hakkında bilgi veriniz? CEVAP Bu aşamada amaç çocuğa olayın tamamlandığınıhissettirmektir. Çalışmaların her birinin ya da birkaçınınardından ya da drama sürecinin sonucunda değerlendirmeyapılır. Değerlendirmenin ne zaman yapılacağınakatılımcıların ihtiyaç duymalarına göre karar verilebilir;değerlendirme sürecin sonunda olabilir ama süreçtekatılımcıların ihtiyaçları olduğunda da drama sürecindeherhangi bir zaman diliminde de yapılabilir. Tartışmanınaçılması, soru- cevap etkileşiminin başlamasıdeğerlendirmenin somut başlangıcı olarak kabul yaşandığı, hissedildiği, nelerde güçlük çekildiği,başka nelerin yapılabileceği üzerinde konuşularakdeğerlendirme yapılabilir. Lider “Drama sürecinde neleryaptınız?”, “Neler yaşadınız?”, “Neler hissettiniz?”, “Neredehaz aldınız?”, “Nerede zorluk çektiniz?”, “Daha başka neleryapılabilir?” gibi sorularla tartışmayı başlatabilir. Çocuklardeğerlendirmeyi her zaman sohbet ile yaşadıklarına yönelik resim yapabilirler, bütünçocuklar büyük bir kâğıt üzerine drama sürecindeyaşadıklarına yönelik çizimler yapabilir. Ya da yoğurmamaddelerini kullanarak süreçte hoşlarına giden şeylere ilişkinürünler ortaya çıkarabilirler. Çocukların drama sürecininsonucunda rahatlamış olarak ayrılmaları da önemlidir. Bunedenle ihtiyaç olması hâlinde rahatlama çalışmasına da yerverilebilir. Ancak unutulmamalıdır ki drama sürecininherhangi bir aşamasında da rahatlama çalışmaları kolaylaştırmak için loş bir ortam, sakin birmüzik ve sözel yönergeler kullanılabilir. Rahatlamada hemfiziksel hem de zihinsel rahatlamadan bahsedilir. Çocuklaryetişkinlere göre rahatlama fikrini oluşturacak hayali dahakolay yakaladıklarından rahatlama daha kolay yetisini geliştirme, etkileşimi sağlama,paylaşımda bulunma, yapıcı eleştiri yapabilme, dramaçalışmasından olumlu duygularla ayrılma, yaşantıların ifadeedilmesini sağlamaktadır. Ayrıca değerlendirme aşamasındaçocuklar hakkında bazı şeyler öğrenilebilir. Bunlar bir raporhaline getirilip ihtiyaç olduğu durumlarda anne babalar ilepaylaşılabilir. Drama sürecinin sonunda, çocukların süreçteyaşadıklarına ilişkin görüşlerinin alınması, çocuklarınönemsendiklerini hissederek kendilerini daha olumlualgılamaları bakımından gereklidir. Ayrıca değerlendirmesonrasında çocukların konuşmalarından yola çıkarak yeniçalışmaların planlanması ve çocukların ilgi vegereksinimlerinin belirlenmesi söz konusu olabilir. Soru Detay SORU Uzun süreli drama çalışmalarına katılan çocukların,katıldıkları drama sürecinden kazanımlar biriktirebilmeleriiçin drama çalışmalarını planlarken ve uygularken liderindikkat etmesi gereken faktörler nelerdir maddeler halindeyazınız? CEVAP - Drama çalışmasını planlarken çocukların ilgileri,gereksinimleri, yaşları ve gelişim özellikleridikkate Çocuklar içinde bulundukları yaşlardan dolayıbenzer gelişim özellikleri göstermekle birliktebireysel farklılıklara sahiptirler. Bu nedenledrama çalışması planlanırken çocuklar arasındakibireysel farklılıklar dikkate alınmalıdır. Birçocuğun rahatlıkla yapabildiği bir etkinliği başkabir çocuk yapamayabilir ya da yapmakta güçlükçekebilir. Çocuklardan biri doğaçlama yaparkenkendini daha iyi gösterebilirken başka birçocuğun yaratıcı fikirleri drama sürecinietkileyebilir. Bu nedenle drama sürecinde herçocuğun biricik olduğu ve diğer çocuklarlakarşılaştırılmaması gerektiği Çocukların gelişimlerini desteklemeye yönelikplanlamalar yapılmalıdır. Çocuklarıngereksinimleri doğrultusunda bütün gelişimalanlarına yönelik kazanımlara yer Drama süreci ısınma, esas çalışma/canlandırmave değerlendirme aşamaları olacak şekildeplanlanmalıdır. Küçük yaş grupları ve ilk kezdrama çalışmalarına katılan çocuklarlabaşlangıçta tüm aşamalar süreç içinde bu gruplarda da dramanınuygulama aşamalarının hepsine yer Sürecin planlanmasında; dramatik ögelerden olanbağlam, tema, çatışma ve çevrenin dikkate alınmasıgerekmektedir. Drama sürecinde, olayların nerede,ne zaman geçtiği, kimlerin olduğu gibi durumlarönceden belirlenmelidir. Drama sürecinde üzerindeçalışılacak temanın belirlenmesi, liderin dramaçalışmasını planlarken hangi teknikleri vemateryalleri kullanacağı ile ilgili planlamalaryapmasında yol gösterici olacaktır. Drama sürecininbaşlamasında ve sürdürülmesinde önemli bir iticigüce sahip olduğu için çatışma öğesinin deplanlamada dikkate alınması Dramanın başarılı olabilmesinde eğitim ortamınındüzenlenmesi önemlidir. Eğitimin ortamı çocuklarıngereksinimlerine göre düzenlenmeli, çocuğa rahathareket etme olanağı vermeli, okulun içi ve bahçesiile sınırlı kalmamalı, güvenlik açısından uygunolmalı, kolayca değiştirilmeye fırsat vermeli,etkinliklerin yapılmasına kolaylık ve rahatlıksağlamalı, estetik olmalı, güven ve huzur duygusuvermeli, eğitim ilkelerine uygun olmalı, çocuklarınkendilerini kanıtlamalarına, kişisel farklılıklar, farklıenerji seviyeleri, düşünme şekilleri, sosyal etkileşimbiçimleri ve kültürel farklılıklarınısergileyebilmelerine olanak Dramada kullanılacak materyaller güvenli vesağlam olmalı, çocukların ilgi ve dikkatleriniçekebilmeli, gereksinimlerini Dramada sonuç değil sürecin önemli olduğuunutulmamalıdır. Drama çalışmalarından yolaçıkarak mutlaka bir gösterinin oluşturulmasıgerekmemektedir. Önemli olan çocukların sürecekeyifle Drama sürecinde somut malzemelerkullanılmalıdır, böylece çocukların etkinliğe dahakolay katılmaları sağlanır. Çocukların hayalgüçleri geniş olduğu için role girmeleri kolayolabilir ancak somut malzemelerin kullanılmasıile yapılan dramada çocukların etkinliklerekatılmaları daha etkili Çocuğun yapabileceklerinden başlanmalıdır veçocuğun dokunduğu, gördüğü, tattığı, duyduğu yanibeş duyusunu kullanabildiği Drama planı yaparken çocukların da plan yapmasürecine katılımı sağlanabilir, böylece çocuklarınkendilerini daha değerli hissetmeleri, kendilerinegüvenlerinin artması söz konusu Drama çalışmaları planlanırken çocuklarınyaratıcılıkları, problem çözme becerileri, kararverme becerileri, iç disiplin kazanmaları,sorumluluk ve iş birliği duygularını geliştirmelerineönem Drama çalışmalarında kazanan ya da kaybedenolmamalıdır. Günümüzde çocuklar birçok alandabirbirleri ile rekabet halindedir. Oysa bireyinkendisini başkası ile karşılaştırması doğrudeğildir. Önemli olan kendi yapabildiklerinigeliştirmeye yönelik çaba harcamasıdır. Bunedenle çocuğu rekabete yöneltecek oyunlara yerverilmemesinin gerekli olduğu Çocukların başkalarına zarar vermeyendavranışları doğru olarak kabul çalışmaları sırasında ortaya çıkandavranışlar ve yapılanların doğru olduğuunutulmamalıdır. Böyle bir ortamda çocuklarkendilerini olduğu gibi ortaya koyabilir,duygularını ve düşüncelerini İlk kim yaptı, ilk kim söyledi, en güzel kim yaptıgibi ifadelere yer Bazı çocuklar hep aynı arkadaşları ile oynamakisteyebilirler bazı çocuklar ise hiçkimseyleoynamak istemeyebilirler. Çocuklarınbirbirleriyle oynamaları Yapılan drama çalışmalarından sonra mutlaka birdeğerlendirme yapılmalıdır. Değerlendirmeçocuklar, plan ve öğretmen açısından bu değerlendirmeler daha sonra yapılacakolan drama çalışmalarının planlanmasında veuygulanmasında yardımcı olacaktır. Soru Detay SORU Drama sürecinin son aşaması nedir açıklayınız? CEVAP Planlanan ve uygulanan drama sürecinindeğerlendirilmesi gerekir. Değerlendirme dramasürecinden beklenen yararın ne derece sağlandığınıbelirlemek, çocukların süreç boyunca etkin olupolmadığını, bu süreç içerisinde neşeli vakit geçiripgeçirmediklerini ve öğretilenlerin kalıcılığını saptamak için önemlidir. Liderin, planladığı ve uyguladığı dramasürecini çocuk, program ve eğitimci açısındandeğerlendirmesi gerekir. Soru Detay SORU Drama sürecinin değerlendirilmesiyle ne tür sonuçlarelde edilmiş olur maddeler halinde yazınız? CEVAP - Dramanın bir yöntem olarak kullanılmasınınamaca ulaşmada etkili olup olmadığı Olumlu sonuçlar elde edilmiş olsa bile yönetimindaha da iyileştirilmesi ve geliştirilmesi Drama yönetimini kullanan diğer liderler içinyapılan değerlendirmeler yol gösterici Drama dışındaki diğer yöntemler arasında seçimyapmakta zorlanan ve karar verme durumundaolan liderlere yol göstermede değerlendirmeleretkili olabilir. Soru Detay SORU Eğitim sistemi içerisinde kullanılan önemli kavramlardan biri olan dramanın genel amacı nedir? CEVAP Çocukların gerçek dünya ile kurgusal dünya arasında gidip gelmelerini olanaklı kılan dramanın genel amacı; her alanda yaratıcı, kendine yetebilen, kendini tanıyan, çevresiyle iletişim kurabilen ve bunu geliştirebilen, ifade gücü ve biçimleri artmış bireyler yetiştirmektir. Soru Detay SORU Drama çalışmalarına katılan çocukların beklenen yararı sağlaması için drama liderinin hangi özelliklere sahip olması gerekmektedir? CEVAP Drama çalışmalarına katılan çocukların bir taraftan gelişimleri desteklenirken bir taraftanda eğlenceli zaman geçirmeleri söz konusudur. Ancak beklenen bu yararın sağlanabilmesinde de yetkinlikleri olan drama liderine ve iyi planlanmış bir drama sürecine ihtiyaç vardır. Drama liderinin çocukların gelişim özelliklerini bilmeleri, ilgi ve gereksinimlerinin farkında olması ve etkili bir drama süreci planlama, uygulama ve değerlendirme becerilerine sahip olması gerekmektedir. Drama çalışmalarına katılan çocuklar ile dramanın yapılacağı ortam ve süreçte kullanılan araç ve gereçler de dramadan beklenen yarara ulaşmada etkili olmaktadır. Soru Detay SORU Drama bir eğitim alanı ve disiplin olarak nasıl değlendirilir? CEVAP Drama bilişsel davranışları, duyuşsal özellikleri ve devinimsel becerileri kazandırmada bir öğretim yöntemi; duyuların eğitimiyle bütüncül bir estetik anlayış oluşturmada bir sanat eğitimi alanı; yaşanılan süreci betimlemede, açıklama ve kontrol edebilmede bir disiplin olarak değerlendirilir. Soru Detay SORU Drama sürecinde olması gereken öğelerden biri olan bağlam nedir? CEVAP Bağlam “Dramada kimler yer alacak?”, “Ne oluyor?”, “Nerede ve hangi zamanda oluyor?” gibi temel soruların planlanmasıdır. Drama sürecinin ana hatları belirlenirken bu soruların yanıtları dikkate alınmalıdır. Soru Detay SORU Drama sürecinde olması gereken öğeler nelerdir? CEVAP Drama sürecinde olması gereken bazı ögeler vardır; bu ögeler olmadan etkili bir drama çalışmasından söz edilemez. Bunlar ; Bağlam, Öğrenme alanı /Tema, Çatışma/Gerilim ve Bakış açısı/ Çevredir. Soru Detay SORU Dramadaki Çatışma ve Gerilim ne anlama gelmektedir? CEVAP Gerilim, drama sürecinin başlamasında ve sürdürülmesinde önemli bir itici güce sahiptir. Bu gerilim pek çok değişkenden kaynaklanabilir. Gizemli durumlar, üstesinden gelinmesi gereken güçlükler, acil çözülmesi gereken sorunlar, önceliklerin belirlenme güçlüğü gibi durumlar ve çatışmalar gerilimi yaratmaktadır. Bu gerilim durumu oluşturulurken, çocukların yaşamlarında karşılaşabilecekleri olaylar dikkate alınmalıdır. Soru Detay SORU Dramanın bileşenleri nelerdir? CEVAP Drama çalışmalarında lider ve katılımcıların olmadığı bir drama çalışması düşünülemez. Lider dramayı planlarken dramanın gerçekleşeceği ortam ve kullanılacak araç ve gereçleri de yazılır. Bu durumda drama sürecinin lider, katılımcılar, ortam, araç ve gereçlerden oluşan ve birbirini tamamlayan çeşitli bileşenlerden oluştuğu söylenebilir Soru Detay SORU Dramada lider ne için gereklidir? CEVAP Drama sürecinde katılımcıların keşfetmesi, gelişmesi, düşüncelerini ve duygularını dramatik etkinlikler yoluyla ifade etmesi için önceden planlanmış bir sürece ve süreçte katılımcılara rehberlik eden bir lidere gereksinim vardır. Soru Detay SORU Drama liderlerinde bulunması gereken kişisel özellikler nelerdir? CEVAP Lider kendi değerleri olan, insana saygı duyan, sanatsal duyarlılığı olan, tartışmaya hazır, kompleksleri ile başa çıkmış, ilkeli, ilişkilerde başarılı, empati becerisi yüksek, etkili gözlem, dinleme ve soru sorma becerisine sahip, drama ile ilgili bilgileri araştırmaya istekli, kendini yetiştirmede sorumluluk duyan bireyler olmalıdır. Soru Detay SORU Drama liderinin öncelikle kendine sorması gerekli olan sorular nelerdir? CEVAP Drama lideri, öncelikle “Amacım nedir?”, “Çocuklarda hangi davranışları geliştirmek istiyorum?”, “Bunları hangi yollarla yapabilirim?” sorularını kendine sormalıdır. Soru Detay SORU Drama sürecinin planlama aşamasında katılımcıların hangi özellikleri dikkate alınmalıdır? CEVAP Drama sürecinin planlanması ve uygulanmasında katılımcıların yaşları, gelişim dönemi özellikleri, cinsiyetleri, ilgileri, gereksinimleri dikkate alınmalıdır. Soru Detay SORU Dramaya katılacak çocukların hangi özelliklere sahip olması süreç açısından faydalı olmaktadır? CEVAP Dramaya katılan çocukların her şeyden önce grup içinde çalışmaya hazır olmaları, kendilerini rahat ve güvenli hissetmeleri, yeni ve değişik şeyler keşfetmeye istekli olmaları gerekir. Bu açıdan bakıldığında katılımcıların kendilerini süreçte rahat hissedebilecekleri planlamaların yapılmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Soru Detay SORU Drama çalışmaları için uygun ortam özellikleri nelerdir? CEVAP • Ahşap ya da halı ile zemini döşenmiş olan ve ayakkabıların çıkarılıp girilebileceği bir otam olmalıdır. • Sabit sıraların olmadığı, olası gürültü unsurlarını önleyici, her türlü eyleme ve gerekli olduğunda sunum yapmaya elverişli olmalıdır. • Ortamın ısısı, ışığı ve havalandırmasının drama çalışmalarının rahatlıkla yürütülebileceği bir şekilde olması sağlanmalıdır. • Ortam ne büyük ne de küçük olmalıdır. Çok büyük ortamlar dikkatin dağılmasına, grup dinamiğinin yakalanmasında sıkıntılara neden olabilir; küçük ortamlar ise sürecin rahatlıkla yürütülebilmesinde sıkıntılara yol açabilir. Katılımcıların birbirlerine dokunamayacakları kadar geniş olmalı, bununla birlikte katılımcıların dikkatlerini dağıtacak şekilde de büyük olmamalıdır. Soru Detay SORU Farklı kitap türlerinin dramada kullanılmasının önemi nedir? CEVAP Dünyada öykü, şiir, masal, roman gibi farklı kitap türlerinin kullanılması, çocukların yaşamla tanışmalarına ve onların deneyim kazanmasına fırsat tanır. Ayrıca, yazarların drama yöntemi ile çocuklara tanıtılmasının da çocukların entelektüel gelişimlerinde önemli katkılarının olacağı da bir gerçektir. Bu nedenlerden dolayı, lider farklı kitap türlerini dramada kullanmaya özen göstermelidir. Soru Detay SORU Drama sürecindeki uygulama aşamaları nelerdir? CEVAP Drama çalışmalarında grubun yapısı ve katılımcıların özellikleri de dikkate alınarak, bir esneklik içerisinde izlenmesi gereken bir sıralama bulunmaktadır. Drama sürecinde ısınma, esas çalışma/canlandırma ve değerlendirme aşamaları vardır. Soru Detay SORU Drama sürecinde uygulanan ısınma aşamasının çocuklara katkısı nedir? CEVAP Isınma çalışmaları oyuna katılma isteğini artırır; grubun birbirine, oyunlara, süreçte yapılacak olan doğaçlamalara ısınmasını ve rahatlamasını sağlar. Çeşitli yöntemlerle duyuları kullanma, gözlem yetisini geliştirme, bedensel ve dokunsal çalışmaların yapılması, tanışma, etkileşim kurma, güven kazanma ve uyum sağlama gibi özellikleri katılımcı bireylere kazandıran çalışmaların yapıldığı aşamadır Soru Detay SORU Çocuklarla yapılan ısınma etkinliklerinde neler yapılabilir? CEVAP Çocuklarla yapılan ısınma çalışmalarında yürüme, koşma, zıplama, çekme, itme, dönme, yuvarlanma, hayvan taklitleri ve yürüyüşleri farklı zeminlerde yürüme, kukla gibi ya da robot gibi hareket etme gibi aktiviteler yapılabilir. Soru Detay SORU Drama sürecindeki Esas çalışma /Canlandırma nasıl tanımlanabilir? CEVAP Dramanın en önemli bölümünü oluşturan bu aşama, drama ile ilgili farklı kaynaklarda oluşum, oyun, doğaçlama, esas çalışma gibi farklı şekillerde adlandırılmaktadır. Drama sürecindeki tüm dramatik anlar, yaşantılar bu aşamada oluşur. Drama sonucunda oluşacak ürünler bu aşamada aşamada hikâye oluşturma, dramatizasyon, rol oynama, doğaçlama gibi tekniklerden biri ya da birkaçına birden yer verilebilir. Soru Detay SORU Dramanın değerlendirme sürecinin özellikleri nelerdir? CEVAP Bu aşamada amaç çocuğa olayın tamamlandığını hissettirmektir. Çalışmaların her birinin ya da birkaçının ardından ya da drama sürecinin sonucunda değerlendirme yapılır. Değerlendirmenin ne zaman yapılacağına katılımcıların ihtiyaç duymalarına göre karar yaşandığı, hissedildiği, nerelerde güçlük çekildiği, başka nelerin yapılabileceği üzerinde konuşularak değerlendirme değerlendirmeyi her zaman sohbet ile yapmayabilirler. Süreçte yaşadıklarına yönelik resim yapabilirler, bütün çocuklar büyük bir kâğıt üzerine drama sürecinde yaşadıklarına yönelik çizimler yapabilir. Ya da yoğurma maddelerini kullanarak süreçte hoşlarına giden şeylere ilişkin ürünler ortaya çıkarabilirler Soru Detay SORU Drama sürecindeki değerlendirme uygulamasının kazanımları nelerdir? CEVAP Değerlendirme yetisini geliştirme, etkileşimi sağlama, paylaşımda bulunma, yapıcı eleştiri yapabilme, drama çalışmasından olumlu duygularla ayrılma, yaşantıların ifade edilmesini sağlamaktadır. Ayrıca, değerlendirme aşamasında çocuklar hakkında bazı şeyler öğrenilebilir. Bunlar bir rapor hâline getirilip ihtiyaç olduğu durumlarda anne babalar ile paylaşılabilir. Drama sürecinin sonunda, çocukların süreçte yaşadıklarına ilişkin görüşlerinin alınması, çocukların önemsediklerini hissederek kendilerini daha olumlu algılamaları bakımından gereklidir. Ayrıca değerlendirme sonrasında çocukların konuşmalarından yola çıkarak yeni çalışmaların planlaması ve çocukların ilgi ve gereksinimlerinin belirlenmesi söz konusu olabilir. Soru Detay SORU Drama sürecinin değerlendirilmesi ne gibi sonuçlar vermektedir? CEVAP • Dramanın bir yöntem olarak kullanılmasınının amaca ulaşmada etkili olup olmadığı belirlenmiş olur. • Olumlu sonuçlar elde edilmiş olsa bile, yöntemin daha da iyileştirilmesi ve geliştirilmesi mümkün olur. • Drama yöntemini kullanan diğer liderler için yapılan değerlendirmeler yol gösterici olabilir. • Drama dışındaki diğer yöntemler arasında seçim yapmakta zorlanan ve karar verme durumunda olan liderlere yol göstermede değerlendirmeler etkili olabilir. Soru Detay ISINDIRICI DRAMA 1 ETKİNLİK ADI Ormandaki tuzaklar YAŞ 5–6 SÜREÇ Tüm sınıf AMAÇ Verilen bir problem durumunu çözebilme KAZANIM robleme çeşitli çözüm yolları söyleme MATERYAL Tuzak hazırlamak için ip, su birikintisi için mavi karton ve renkli fon kartonlarından hazırlanmış çiçekler. Öğretmen daha önceden kartlara resimler hazırlamıştır. Bu resimler nesnenin nerede bulunduğunu gösteren şekildedir. Örneğin; köpeğin kulübenin içinde olması, vazonun masanın üstünde bulunması, tavuğun kümesin dışında olması vb. bu resimler büyük kartlara hazırlanır ve öğrencilere tek tek gösterilir. Öğrenciler resme bakarak varlıkların nesnelerin neresinde bulunduğunu söylerler. Nesnenin nerede bulunduğunu doğru söyleyen çocuk diğer arkadaşları tarafından alkışlanır. Etkinlik böyle devam eder daha sonra rahatlama çalışmalarına geçilir. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Nerede? AMAÇ mekanda konum kavramıyla ilgili yönergeleri uygulayabilme KAZANIM nesnenin mekandaki konumunu doğru olarak söylemeAltında üstünde, önünde arkasında, içinde dışında, sağında solunda , yakınında uzağında YAŞ 5–6 MATERYAL Büyük boy kartlar Öğretmen Evet çocuklar şimdi ben Kral Aslanın yaşadığı ormana onu aramaya gidiyorum. Bir tane aslan seçilir ve o bir köşede uyuyordur.Benimle gelmek ister misiniz? Çok eğlenceli bir orman gezisi olacak. Yalnız çok dikkatli olmalıyız! Ormanda bazı tuzaklar olabilir! Bunlara çok dikkat etmeliyiz. Birde çok sessiz olmamız gerekiyor! Aslana yakalanmamaya dikkat edeceğiz. Haydi, şimdi sessizce beni takip edin bakalım. Öğretmen daha önceden sınıfın bir köşesine tuzaklar hazırlamıştır. Tuzakların hazırlanmış olduğu bölüm orman olarak kabul edilir. İlk tuzak bir su birikintisi. Öğretmen Heeee oda ne bir su birikintisi. Eyvah! Çocuklar bu bir tuzak olabilir bunu geçmek için ne yapabiliriz?’ Diye sorar. Çocuklar cevap verir üstünden atlayalım.’ Tüm sınıf üstünden atlayarak orman gezisine devam ederler. Biraz sonra karşılarına bir tuzak daha çıkar. Bu tuzağın sadece bir işareti vardır. Öğretmen bu tuzağı ip bağlayarak hazırlamıştır. Öğretmen çocuklara tekrar sorar Eyvah çocuklar yine bir tuzak daha. Şimdi bunu nasıl geçeceğiz?’ İp biraz yukarıdan bağlıdır. Çocuklar cevap verir İpin altından geçelim.’ Hepsi birden ipin altından geçerler. Ormanda geziye devam ederler. Derken… karşılarına güzel bir çiçek bahçesi çıkar. Öğretmenin hazırlamış olduğu renkli fon kartonlarla yapılmış olan çiçekler yerdedir. Hepsi birden çiçekleri toplarlar. Daha sonra aslana ulaşırlar. Aslan olan çocuk yerinde uyumuş numarası yapıyordur. Çocuklar çiçekleri toplarken ses çıkarmışlardır. Bu arada aslan uyanıp çocukları yakalamaya çalışır. Çocuklar aslana yakalanmamak için kaçarlar. Aslanın yakaladığı çocuk ebe olur. Bu sefer aslan yakalanan çocuk olur. RAHATLAMA ÇALIŞMALARI ETKİNLİK ADI Kim aldı? Nerede olabilir? YAŞ 5–6 SÜREÇ Tüm sınıf Öğretmen bütün sınıfın gözlerini kapamasını ister. Söylediği şeyleri zihinlerinde canlandırmalarını ister. Öğretmen Çok dağınık bir odanız var ve siz bu odada en sevdiğiniz bir arkadaşınızla oyun oynuyorsunuz. Bazen oyuncakları eşyaların arasında kaybediyorsunuz. Şimdi de bir oyuncağınızı kaybettiniz. Acaba nerede olabilir? Bir düşünün bakalım.’ Der ve çocuklara düşünmeleri için birkaç dakika süre verir. Daha sonra çocuklar gözlerini açarlar ve zihinlerinde canlandırdıkları düşüncelerini anlatırlar. Oyuncakları nerede aradıkları, nerede buldukları tartışılır. 2 DRAMA PLANI ETKİNLİK ADI Ufak lastik toplarla alıştırmalar AMAÇ Bedensel koordinasyon gerektiren hareketleri yapabilme KAZANIM 1- Farklı pozisyonlarda atılan nesneleri kollarıyla yakalama 2- Çeşitli nesneleri belli bir mesafedeki hedefe atma 3- Hareket halindeki nesneleri durdurma 4- Farklı büyüklüklerdeki topu belli bir ritimle zıplatma MATERYAL Top, ip, kutular SÜREÇ Tüm sınıf bireysel ve grup çalışmaları - Top bir elle yerde sıçratılır, el değiştirilerek oynanır. - Topla beraber sıçranarak oynanır. - Top yukarı atılır, bu sırada el çırpılır ve top yere düşmeden tutulur. - Top, sol ve sağ elle yerde sıçratılarak oynanır. İkili Olarak; - Toplar karşılıklı atılır ve tutulurtek elle, iki elle - Eşler karşılıklı durur, top yerde sıçratılarak atılır ve tutulur. Topu Belli Hedeflere Fırlatma; - İşaretlenmiş hedeflere, duvara, ağaç gövdesine vb. nişan alınarak fırlatılır. - Karşıya konmuş hedeflere lobutlar, kutulat nişan alınarak fırlatılır. Çizgiler Arasında Top Yuvarlama; - Paralel çizilmiş çizgiler arasından top yuvarlanarak çıkartılır. Hareketlerin ardından tüm sınıfın katılabileceği, top getirme oyunu oynanır. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Şimşek kart tekniğinden yararlanılarak hikaye anlatma ve hikayenin canlandırılması. AMAÇ Başkalarının duygularını fark edebilme. KAZANIM Başkalarının sıkıntı ve mutluluklarını paylaşma. MATERYAL Şimşek kart Çocuklar yarım daire şeklinde yere otururlar. Öğretmen karşılarına geçer elindeki şimşek kartlarını çocuklara doğru tutarak, resimde gelişen olayları çocuklara anlatır. Daha sonra anlattığı bu hikâyeyi çocuklardan canlandırmasını ister. Tüm sınıfın katılabileceği bir canlandırma olabilir. YUMOŞ, ASLAN VE ARKADAŞLARI Güneşli ve renkli bir bahar sabahıydı. Etraftaki kuş cıvıltıları insana adeta mutluluk verir gibiydi. Çalıların arasında bir kıpırtı oldu. Çiçeklerin arasından bir top yuvarlanarak çimenlerin üzerinde durdu. Ardından yumoş fırladı. Kendini oyuna öyle bir kaptırmıştı ki etrafındaki ağaçları, taşları görmüyor onlara çarpıyordu ama yinede oyununu bırakamıyordu. Bu oyun çok eğlenceli olmalı ki yumoşun keyfine diyecek yoktu. Derken; top birden yumoşun patileri arasından bir ok gibi fırladı. Top o kadar hızlıydı ki yumoş nereye gittiğini göremedi. Sağına baktı soluna baktı topu yok. Başını öne eğerek ormanda aramaya başladı. Yürüdü yürüdü… Taşların altına, çalılıkların arkasına baktı ama topu bulamadı. Biraz ilerledi ve ileriye baktı. Eyvah! Oda ne? Top bir aslanın pençelerinin arasında. Bunu gören yumoş korkulu gözlerle aslana bakıyordu. Yavaş yavaş geriye yürümeye başladı. Oradan kaçmayı planlıyordu. Bunu anlayan aslan yumoşun ardından seslendi’Dur gitme, topunu mu arıyorsun. O burada benim yanımda ona bir şey olmadı. Benden niye bu kadar korkuyorsun. Hem istersen topunla beraber oynayabiliriz. Bunu duyan yumoş çok sevindi ve neden olmasın ki’ diye düşündü. Sonra aslanla birlikte oynamaya başladılar. Bunu gören ormandaki diğer hayvanlarda yumoş ve aslanın oyununa katıldı. Bütün orman halkı artık aslan ile arkadaş olmuştu. RAHATLAMA ÇALIŞMALARI ETKİNLİK ADI AMAÇ Mekanda konum kavramı ile ilgili verilen yönergeleri uygulayabilme KAZANIM Nesnenin mekandaki konumunu doğru olarak söyleme. Altında, üstünde, yanında, arasında, ortasında, ötesinde, içinde, dışında, sağında, solunda, yakınında, uzağında, MATERYAL Çocuklar daire olarak otururlar. Öğretmende çocukların arasına katılır. Şu yönergelerde bulunur Yumoş topunu kaybettiğinde onu nerede aramıştı? Nerelere bakmıştı? Top yumoşun elinden nasıl fırlamıştı? Baktığı yerlerde topu bulamayınca çok üzülmüştü. Sizlerde bir oyuncağınızı ya da çok sevdiğiniz bir şeyi kaybedince üzülür müsünüz? Onu ararken nerelere bakarsınız? 3 DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADI Karda eğlence AMAÇ Başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme KAZANIM Gerektiğinde lideri izleme YAŞ 5-6 SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması — Öğretmen yüksek sesle anlatır. Çocuklar hareketleri istedikleri gibi canlandırır. — Kar yağıyor, bahçeye çıkmak için giyinelim.Palto, çizme ve eldiven giyme hareketlerini taklit etme. — Her taraf karla kaplı, haydi karda yürüyelim. Ayak kaldırarak ve dizleri bükerek yürüme. — Kardan adam yapalım. Yere eğilme, karı avuçlama ve kardan adam yapma. — Üşüdük ısınalım. Zıplama, kolları hareket ettirme, elleri birbirine sürtme. — Şimdi de kartopu oynayalım. Kartopu yapıp birbirine atma. — Karları kürekleyerek yol açalım. Kürekle karları iki tarafa atma. — Sınıfa dönme zamanı geldi içeri girelim. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Balonlu köpek AMAÇ Verilen bir problem durumunu çözebilme. KAZANIM Probleme çeşitli çözüm yolları bulabilme. MATERYAL Balonlar Farklı renklerde olabilir. 1- Bir kız Ayşegül 2- Köpek Cin 3- Başka bir köpek 4- Kuşlar Evvel zaman içinde Ayşegül küçük bir kız varmış. Ayşegül’ün birde cin adında bir köpeği varmış. Cin oyun oynamayı çok severmiş. Cin’le Ayşegül her gün gezmeye çıkarlarmış. Bir gün yine gezerlerken bir baloncu görmüşler. Baloncunun kırmızı, mavi, sarı balonları varmış. Cin balonları çok sevmiş. Ayşegül onun balon sevdiğini bilirmiş. Hep kardeşine balon alırmış ama Cin’e hiç balon alınmamış. İlk kez o gün Cin’e balon almış, ipini ağzına vermiş. Haydi, artık seninde bir balonun var.’ demiş. Cin çok sevinmiş. Balonuyla zıplaya zıplaya giderken başka bir köpek ona Aman ne güzel balonun var. Kim aldı? Hav hav.’ Demiş. Cin’de cevap vermek için ağzını açınca balonun ipi kaçmış, balonda uçup gitmiş. Cin Ayşegül’ün bana aldığı balonu kaçırdım, yakalayın… Hav hav…’ diye bağırmış, ama balon yükselip gözden kaybolmuş… Cin kulübesine dönmüş, başını ayaklarının üstüne yaslayıp üzgün bir şekilde düşünmeye başlamış. Onun bu halini gören kuşlar yadırgamışlar. Ne oldu bizim neşeli Cin’e, bugün çok üzgün diye şaşırmışlar. Cin başından geçenleri onlara anlatmış. O zaman kuşlar Üzüldüğün şeye bak’ şimdi biz gider buluruz.’ Demişler ve balonu aramaya başlamışlar. Az sonra içlerinden biri görmüş balonu. İpini sallaya sallaya uçuyormuş. Hemen kuş yanaşmış. Balonun üstünde bir dolanmış sonra gagasını balona değdirmeden ipini yakalamış. Gagasıyla ipi sıkıca tutarak, çeke çeke getirmiş. Cin sevincinden ne yapacağını şaşırmış. Bütün hafta balonuyla dolaşmış. Hiç tasmasından çıkarmamış. Öğretmen hikâyeyi bitirdikten sonra bir kız Ayşegül, köpek Cin, kuş ve baloncu seçer. Hikâyeyi canlandırmalarını ister. RAHATLAMA ÇALIŞMALARI ETKİNLİK ADI Hayvanlar ve AMAÇ Yaşamın iyileştirilmesinde ve korunmasında sorunluluk alabilme. KAZANIM Canlıların bakımını üstlenme ve koruma. Hikâyeye bağlantılı olarak hayvanlardan bahsedilir. Hayvan hakkında konuşma yapılır. Ev hayvanları ve kümes hayvanları hakkında tartışma yapılır. Sorular sorulur. 4 DRAMA PLANI AMAÇ Bedensel koordinasyon gerektiren hareketleri yapabilme. KAZANIM Sözel yönergelere uygun olarak yürüme.Yavaş, hızlı, taklit yürüyüş vb. YAŞ 5-6 SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması. AYI YÜRÜYÜŞÜ Gövde öne bükülür, avuçlar yere değdirilir, baş yukarı kaldırılır. LEYLEK YÜRÜYÜŞÜ Kollar öne uzatılır, öne adım atılırken dizler karına çekilerek yürünür. KARGA YÜRÜYÜŞÜ Dizer bükülür, ellerle ayak bilerleri tutulur, adım atılarak yürünür. KAZ, ÖRDEK YÜRÜYÜŞÜ Dizler bükülür, kollar yana açılır. Sağa sola yalpa yaparak yürünür. MAYMUN YÜRÜYÜŞÜ Dizler yarım bükülür, gövde hafifçe öne eğilir, kollar yana sarkıtılır ve yürünür. TAVŞAN YÜRÜYÜŞÜ Dizler bükülür, eller yere konur. Ayaklardan hız alınır ve ileri doğru sıçranır. KEDİ KÖPEK YÜRÜYÜŞÜ Eller yerde, sırt kamburlaştırılmış, sessizce yürünür. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Müzikli hikaye Karga ile tilki’nin hikayesi anlatılır. Ardından daha önce öğretilmiş olan hırsız karganın şarkısı söylenir. Bir gün bir hırsız karga hah hah hah hah ha ha ha / Bir parça peynir çalmış hah hah hah ha ha ha / Uçmuş bir dala konmuş hah hah hah ha ha ha / Oradan geçen bir tilki hah hah hah ha ha ha / şen sesinle öt demiş hah hah hah ha ha ha / Bizim karga gag demiş hah hah hah ha ha ha / Peyniri tilki yemiş hah hah hah ha ha ha şarkısıyla birlikte sözlerine uygun olarak canlandırlır. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI Telsiz telefon AMAÇ Başkalarıyla ilişkileri yönetebilme. KAZANIM Grup etkinliklerinde grubun görüş ve amaçlarını benimsediğini gösterme. MATERYAL Öğretmen Ben başta oturan iki takım yanındaki arkadaşına bu cümleyi gizlice aktaracağım. Böylece yanlışsız olarak sonraki oyuncuya kadar ilerleyecek’der. Bundan sonra öğretmen üç sözcüğü geçmeyen bir cümleyi başta bulunan iki takım oyuncusunun kulaklarına yavaşça söyler. Böylece bütün çocuklar öğretmenin mesajını kulaktan kulağa son oyuncuya kadar gönderirler. En sondaki iki oyuncuda duydukları cümleyi yüksek sesle öğretmene söylerler. Oyun sonunda başarılı olan öğrenci alkışlanır. Yanlış söylenen cümle eleştirilir ve nerde bozulduğu araştırılır. 5 DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADI Kurbağa ve leylekler AMAÇ Denge gerektiren hareketleri yapabilme. KAZANIM Zemin üzerine çizilen değişik şekiller üzerinde yürüme. MATERYAL Tebeşir veya ip SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması Oyun yerine iç içe iki büyük daire çizilir. İki gruba ayrılan çocukların bir bölümü leylek olur ve büyük dairenin dışında sıralanır. Diğerleri kurbağa olur ve orta daireye dağılır. En içteki daire göl ve bataklık alanıdır. Oyuna başlama; Leylekler büyük dairenin dışında leylek yürüyüşü ile LAK LAK LAK diye gezinmeye başlarken kurbağalarda kurbağa sıçraması ile KUVAK KUVAK KUVAK sesleriyle dolaşırlar. Öğretmenin; - Karnınız aç mı? Sorusuna, leyleklerin; - Aç! Demesi üzerine kurbağalar da yakalanmamak için hemen sıçrarlar. Bu sırada göle kaçamayıp leyleklere yakalanan kurbağalar leylek olurlar ve oyuna yeniden başlanır. NOT Leylekler hiçbir zaman gölebataklığa girmemelidir. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Rüzgar ve ağaçlar AMAÇ Estetik özellikler taşıyan özgün ürünler oluşturabilme. KAZANIM Müziğe uygun özgün hareketler yapabilme. MATERYAL CD çalar yada bir müzik aleti. Rüzgar ve ağaçlar; müziğe uyarak rüzgarda ağaçların sallanmasını taklit Gövde ağacı, kollar dalları, el ve parmaklarda yaprakları temsil eder. Müzik hafif ve ağır çalınırken, rüzgar hafiftir. Yalnız dal ve yapraklar ağır ağır sallanır. Sağa sola dönerler. Müzik kuvvetlenip çabuklaşınca ağacın gövdesi de hafifçe sallanmaya başlar. Bu esnada dal ve yaprakların hareketi daha kuvvetli ve çabuk olur. RAHATLAMA ÇALIŞMALARI ETKİNLİK ADI Neler hissettiniz? AMAÇ Duygularını fark edebilme. KAZANIM Duygularını müzik, dans vb. yollarla ifade etme. Bir önceki yapılan çalışmanın tartışması yapılır. Çocuklara bazı sorular sorulur - Bir ağaç oldunuz, müzik yavaş çalarken ve hızlı çalarken neler hissettiniz? - Sizde bir ağaç olmak istermiydiniz? Hangi ağaç olmak isterdiniz? - Bir ağaç sonbaharda veya yazın ne gibi duygular hissedebilir? - Ağaçlar sonbaharda neden yapraklarını dökerler? Gibi sorular sorulur. 6 DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADI Aç-kapa Amaç 1- Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme. Kazanım 1- Sözel yönergelere uygun olarak ısınma hareketleri yapar. YAŞ 5-6 KavramAçık-kapalı MATERYAL - SÜREÇÖğretmen yönergesi doğrultusunda grup yavaşça yürürken , öğretmen bacaklarını kapa deyince herkes hızlıca bacaklarını hızlanır bacaklarını aç,bacaklarını kapa,ellerini aç,ellerini kapa diye komutlar verilerek oyuna devam çocuk hangi durumda şaşırdıysa o şekilde bekler. Oyun bittikten sonra öğretmen ellerimizi kocaman açalım yanımızda en yakın olan arkadaşımıza sarılalım kollarımızı kapayalım el ele tutuşalım şarkısıyla halka olunur. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADIAç kapıyı bezirgan başıSDA Amaç 6- Başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme Kazanım 9- Etkinliklerin süresine ilişkin yönergeye uyar. Kazanım 10- Grup etkinliklerinin kurallarına uyar MATERYAL- SÜREÇÖğretmen bir oyun oynayacaklarını söyler ve oyunu anlatır "Çocuklar iki kişi bezirgan başı olur ve karşılıklı durup iki ellerini tutup köprü yaparlar. Diğerler arkadaşlarımız ise arkaya sıraya geçecek ve el ele tutuşan iki kişinin altından geçecek Geçerken de tek tek her geçecek çocuk "Aç kapıyı bezirgan başı "Kapı hakkı ne verirsin? Ne alırsın? "Arkamdaki yadigar olsun" diye daha önce öğrendiğimiz şarkımızı sırayla bezirganların açtığı kapıdan geçmeye başlarlar, bu arada bezirganlarda "1 sıçan, 2. sıçan, 3. kapan" tekerlemesi bittiğinde bezirganlar da ellerini yukarı kaldırarak geçirirler veya geçirmek istemediklerini, ellerini kapayacaklar. Yakalanan arkadaşımız artik bu bezirganlardan birinin yerini alacak, diye oyunu anlattıktan sonra öğretmen de çocuklarla oyunu böyle tüm çocuklar gecene kadar ve herkes bir kere bezirgan olana kadar sürer. Oyun bittikten sonra öğretmen dinlenmeleri için minderlerine oturmalarını söyler. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI BA Amaç 4-Algıladıklarını hatırlayabilme Kazanım 4-Varlıkların şeklini söyler. Amaç 5- Varlıkları çeşitli özelliklerine göre eşleştirebilme Kazanım 9- Eş nesnelere örnek verir MATERYAL Çeşitli resimler SÜREÇÖğretmen çeşitli resimler gösterir açık kapı ,kapalı kapı,açık pencere,kapalı pencere,açık kutu,kapalı kutu,açık dolap,kapalı dolap,açık telefon,kapalı telefon,açık televizyon,kapalı televizyon vb.. resimleri gösterir ve çocukların resimlerdeki durumları söylemelerini ister. Çocuk açık kapalı şeylere örnek verir ve sınıfta açık ve kapalı olan şeyler söylenir. 7 DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADI Sessiz film SDA Amaç 4- Kendi kendini güdüleyebilme Kazanım 1-Kendiliğinden bir işe başlar. Kazanım 2-Başladığı işi bitirme çabası gösterir. YAŞ 5-6 Kavram Eski-Yeni MATERYAL Resim SÜREÇGrup , yarım çember biçiminde isteyen bir kişiyi yanına çağırıp kulağına eski kazak,yeni telefon vb.sözcükler söyler; ondan ses kullanmadan canlandırmasını bitiminde çocuklara daha önceden hazırlanan resim içine yayı fırlamış koltuk,güzel bir sandalye,ayağı kırık bi masa,güzel bir çerçeve,yırtık perdeler,temiz bir halı vb.. resimin içinden eski ve yeni eşyaları bulmaları istenir. Sonra sınıftaki eski yeni eşyalar bulunur. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Kıyafet giyme oyunuÖBB Amaç 2- Giysilerini giyme ve çıkarabilme Kazanım 2- Giysilerini yardımsız çıkarır. Kazanım 3- Giysilerini yardımsız giyer. Kazanım 5- Giysilerini katlar MATERYALKıyafetler SÜREÇÖğretmen daha önceden sınıfa eski ve yeni kıyafetler getirir ve kıyafetler bir kutuya konulur. Öğretmen çocuklarla “el ele tutuşalım” şarkısını söyleyerek bir halka olur. Çocuklar 2 gruba açıldığında kutudan yeni kıyafetleri giyecekler yeniyi,eski kıyafetler giyecek olanlar da eski kıyafeti bulup durduğunda oyun grup en fazla kıyafet giymiş ise o grup alkışlanır. Oyun bitiminde çocuklar çıkardıkları kıyafetleri yerdeki minderlere geçerler. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI DA Amaç 4- Kendini sözel olarak ifade edebilme Kazanım 2- Sohbete katılır Kazanım 5-Söz almak için sırasını bekler. MATERYAL - SÜREÇÇocuklarla eski ve yeni kıyafetler,eşyalar vb. hakkında konuşulur.. Eskiyen kıyafetlerimizi ne yaptığımızı, yeni kıyafetlerimizi nasıl kullanmamız gerektiği, Eski eşyaları ne yaptığımız vb. şryler hakkında konuşulur,Öğretmen soru sorar,konuşmak isteyen çocuklar söz alarak ve arkadaşının sözün bitirdikten sonra konuşması istenir. - DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADI Resime göre yürüme PSİKOMOTOR ALAN Amaç 1. Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım 4. Sözel yönergelere uygun olarak yürür. YAŞ 5-6 KavramHızlı-yavaş MATERYAL Çeşitli kartlar SÜREÇÇocuklar halka şekline getirtilir. Yerde ters duran kartlardan birini alarak aynı karttan en yakınında olanın yanına giderek kol kola açıldığında karttaki resmin simgelediği hıza göre yürürler. Müzik kapandığında kartlar yere ters şekilde bırakılır ve bu uygulama bir kaç defa son olarak herkes yerdeki kartlardan birini alarak iki gruba ayrılır el ele tutuşurlar ve grupların hızına uygun şekilde komutuyla halka olunur ve öğretmen şimdide fırça olalım ve sağa sola doğru yavaş yavaş hareket edelim der ve esas çalışmaya geçilir. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Vücudumuzla resim yapma PSİKOMOTOR ALAN Amaç 1- Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım 1- Sözel yönergelere uygun olarak ısınma hareketleri yapar. Amaç 5- Denge gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım 4- Tek / çift ayak üzerinde olduğu yerde zıplar. MATERYALKendi vücudumuz SÜREÇResim kağıtlarımız yerlerimizde yavaş yavaş kağıtlarımıza doğru koşuyoruz,şimdi yavaşlıyoruz,şimdi tekrar hızlanıyoruz. Şimdi kağida yerimizde zıplaya zıplaya ulaşalım,şimdi boyamaya kollarımızla yavaş yavaş boyayalım,şimdi ellerimizle hızlı hızlı parmaklarımızla yavaş yavaş boyayalım,şimdi ayaklarımızla topuklarımızla hızlı hızlı boyaylım,şimdi sırtımızla yavaş yavaş boyayalım,Şimdi burnumuzla boyayalım,şimdi saçlarımızla oturalım ve ... diyerek rahatlama çalışmasına geçilir. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI Yaprak DİL ALANI Amaç 4- Kendini sözel olarak ifade edebilme. Kazanım 6- Duygu, düşünce ve hayallerini söyler. MATERYAL - SÜREÇGözlerimizi birer yaprak olduğumuzu bir rüzgar esiyor. Rüzgar gitgide hızlanıyor. Artık dalda duramıyorsunuz. Hızla esen rüzgar sizi daldan kopardı ve uçurmaya başladı. Dağları, nehirleri aştınız, hızlıca uçuyorsunuz. Aniden rüzgar kesildi ve yavaş yavaş gökyüzünde süzülüyorsunuz. Nereye konmak isterdiniz? … 8 DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADI BA AMAÇ -4 Algıladıklarını hatırlayabilme. KAZANIM -4 Varlıkların şeklini söyler. YAŞ 5-6 KavramKolay-zor MATERYALÇeşitli resimler SÜREÇÇamaşırı elinde yıkayan bayanla makinada yıkayan bayan,evini elsüpürgesiyle süpüren bayanla elektrikli süpürgeyle süpüren bayan resimleri vb. resimler çocuklara gösterilir. Hangilerinin kolay hangilerinin zor olduğu çocuklara sorulur. Çocuklardan da kolay ve zor olan şeyleri söz alarak söylemeleri söylediklerini canlandırmaları için çocuğa fırsat tanınır. Her çocuk istediği kolay ve zor olan hareketi canlandırır. Öğretmen de bir canlandırma yapar çocukların bilmesini bilince de onlara güzel bir oyun oynayalım mı çocuklar diye sorar. Ve öğretmen çocuklara; “şimdi sizinle “Bul ve Yan Yana Koy” oyunu oynayacağız diyerek oyuna geçerler. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Bul ve yan yana koy BA AMAÇ -5 Varlıkları çeşitli özelliklerine göre eşleştirebilme KAZANIM -1 Varlıkları bire bir eşleştirir. MATERYALKartlar SÜREÇÖğretmen çocuklara; “şimdi sizinle “Bul ve Yan Yana Koy” oyunu oynayacağız. Torbadan herkes bir kart seçecek. Seçtiğiniz karttaki özelliğe göre ne yapmanız gerektiğine karar vereceksiniz. Bunun için arkadaşlarınızın ellerindeki kartları inceleyerek onlardan yararlanacaksınız. Örneğin, sizin elinizde çektiğiniz kartta halter kaldıran adam resmi var. Sizin, diğer arkadaşlarınızın kartlarını inceleyip halter kaldıran adam resmini bulmanız ve resmi bulunca arkadaşınızdan isteyerek yere yan yana koymanız gerekiyor” diyerek oyunu oyunu çocuklara anlattıktan sonra elindeki torbayı sallayarak “Haydi kartı çek, bul ve yan yana koy” diyerek oyunu başlatır. Çektiği karta uygun olarak resimleri yan yana getiren çocuğa öğretmen resimlerin benzer ve farklı yönlerini,kolay zorluk bakımından değerlendirmeleirni sorar. Oyun çocukların ilgisi doğrultusunda devam eder. Oyun bitiminde çocuklar minderlere geçerler. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI DA Amaç -4 Kendini sözel olarak ifade edebilme KAZANIM -5 Söz almak için sırasını bekler. SÜREÇ Öğretmen oyunda kullandı kartları çocuklara göstererek resimler hakkında konuşma yaparlar. Çocuklar sırayla resimde gördükleri zor mu kolay mı onları tartışırlar. 9 DRAMA PLANI ISINDIRICI DRAMA ETKİNLİK ADIYönergelerle yürüme PMA Amaç 1-Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım 4-Sözel yönergelere uygun olarak yürür Amaç 5- Denge gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım1-Farklı zeminler üzerinde yürür YAŞ 5-6 KavramYaşlı-genç MATERYAL- SÜREÇGrup çember olur , liderin yönergesine göre yaşlı ve genç insan olarak yürümeye başlar. Lider Yaşlı insanın çamurda, sıcak kumlarda , topallayarak , buz üzerinde , robot gibi , cam kırıklarının üzerinde , pisliklerinin arasında , ezilmiş domateslerin üzerinde , ayaklarında topuklu ayakkabı ile , huzurlu , korkmuş , neşeli , sinirli , vb. yönergeler le ve yine genç insanın çamurda, sıcak kumlarda , topallayarak , buz üzerinde , robot gibi , cam kırıklarının üzerinde , pisliklerinin arasında , ezilmiş domateslerin üzerinde , ayaklarında topuklu ayakkabı ile , huzurlu , korkmuş , neşeli , sinirli , vb yönergelerle yürümesi iyi taklit yapan çocuğu arkadaşları bugünkü tüm etkinliklerimizdeki lider o olur. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Doğaçlama SDA Amaç 3-Duygularını kontrol edebilme Kazanım 2-Yetişkin denetiminin olmadığı durumlarda da gerektiği gibi davranır. Amaç 6-Başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme Kazanım 1-Kendiliğinden iletişimi başlatır. Kazanım 8-Gerektiğinde liderliği üstlenir. MATERYALSınıf ortamı SÜREÇÖğretmen seçtiğimiz liderle yardımcı seçmesini ister. Liderin o olduğunu ve öğretmen tüm yetkiyi ona verdiğini drama gerçekleştirmelerini çocuğa konuyu verir; huzur evine gitmelerini ve genç insanların onları ziyaret etmesi,oradaki insanların mutluluğunu,oraya giden arkadaşlarımızın onlara ne götereceğini vb. durumları arkadaşlarına anlatmasını ve uygun ortamı arkadaşlarıyla beraber hazırlamasını,arkadaşlarına rolleri verip bir doğaçlama yapmalarını ister. Dramamız bittikten sonra çocuklar minderlere geçerler. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADI SDA Amaç 2-Duygularını fark edebilme Kazanım 1- Duygularını söyler Amaç 5- Başkalarının duygularını fark edebilme Kazanım 1- Başkalarının duygularını ifade eder. MATERYAL - SÜREÇÖğretmen gözlerini kapamalarını şimdi sınıfımıza bir yaşlı dedemizin geldiğini sınıftan içeri giriyor,hepimiz mutlu dedemizin elini muhabbet ediyoruz,konuşmamız bittikten sonra dedemiz o da ne dedemiz sandalyeye takılıyor,eyvah hepimiz dedemiz için çok hemen dedemizin yanına gittik ve dedemizin elinden bize çok teşekkür bizde çok mutlu uğurladık..Ve gözlerimizi açıyoruz. Dedemiz sandalyeye takıldığında ne hissettiniz? Dedemiz sizce o durumda ne hissetmiştir vb. sorular sorulur. 10 KONU BÜYÜK-KÜÇÜK ISINMA ÇALIŞMASI BEDEN HAREKETLERİ HEDEF PMAA1Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme. K1Sözel yönergelere uygun olarak ısınma hareketlerini yapar. SÜREÇBütün sınıf. Çocuklarla eşya ve araçların büyüklük ve küçüklükleriyle ilgili konuşulur. Çocuklar ayağa kalkar ısınma hareketlerine başlanır. -Kafa,omuz,kol,kalça ve bacaklarıyla büyük-küçük daireler çizmeleri istenir. HEDEFAA5inlediklerini çeşitli yollarla ifade edebilme. K5inlediklerini müzik,drama,şiir vb. yollarla ifade eder. ESAS ÇALIŞMA SÜREÇ Bütün sınıf. YAŞ5-6Yaş MATERYAL- Çocuklardan oynamak isteyenler eş olmaları eşya seç- Meleri ve o eşyanın biri büyüğünü diğerinin ise küçüğünü vücudunu kullanarak göster- Meleri varsa seçtiği bir eşyayı canlandırabilir. Bu eşya büyük mü? yoksa Küçük mü? olduğu sorulur. RAHATLAMA ÇALIŞMASIMakineler HEDEFBAA2olay ya da varlıkların özelliklerini söyleyebilme K1Olay ya da varlıkların özelliklerini söyler. Çocuklardan gözlerini kapatmaları kendinizi bir makine olarak düşünün sahibiniz sizi küçük makineler o makinesınız ve o makine gibi çalışıyorsunuz hızlı çalışıyorsunuz….yoruldunuz yavaş çalışıyorsunuz sahibinız geldi sizi durdurdu kadar gözlerinizi açabi Lirsiniz. -neler hissettikleri sorulur? -büyük-küçük mü makinaydınız? -ne yaptınız? Gibi sorular sorularak etkinlik tamamlanır. 11 KONU Geniş-dar, ISINMA ÇALIŞMASITırtıl HedefBAA4Algıladıklarını hatırlayabilme K4Varlıkların şeklini söyler. SÜREÇBütün sınıf. Evet bir tana tırtıl arıyorum diyerek,bir çocuk tırtılı uzamak için arkadaş tırtılın arkasına şekli artık uzun oldu Ve küçük adımlarla yürümeye başladi şimdi de hızlı ve büyük adımlarla yürümeye yoruldu. Diye yönlendirilir. Esas çalışmaya geçilir. EASA ÇALIŞMAKRALİN KIZI HEDEFBAA16Belli durum olaylarla ilgili neden-sonuç ilişkisi kurabilme. K1Bir olayın olası nedenlerini söyler. SÜREÇBütün sınıf YAŞ5-6 MATERYAL- Çocuklarla hikaye gün kralın kızı hastalığına çare karşıki dağın arlasındaki mağaranın içinde bulunan bir bu bitkiyi alıp getirene büyük ödül gün birkaç köylü toplanmışlar ve o bitkiyi almaya kara yola. Yürümüşler…tepede çok tırmanmaya biraz korkmuşlar çıkamayız diye ama sonunda tepeye mağarayı sevinmişler... Başlamışlar yürümeye…yürürken çook geniş bir bahçenin içinden,çiçekleri koklayarak geçmişler önlerine çıkan kısa upuzuzun n bir dere ve ne kadar uzun bir dere bu diye konuşmuşlar..yüksek köprüden geçmişler ve mağaraya ulaşmışlar..mağaranın girişi çok darmış. Herkes teker teker hem de sıkışarak girmişlerneden şıkıştıkları sorulur içeri bitkiyi alıpsonra dar giriştemn geçerken biraz canları acımışqama… aynı yollardan sevinçle geçerek kralın yanına gitmişler bitkiyi krala vermi,şler.. kralın kızı iyileşmiş..ve kral onlara yetecek kadar ödül paylaşmışlar. Bu ödül bı kadar çok yorulduklarına değmiş… RAHATLAMA ÇALIŞMASIÇocuklardan hikayenin resmini çizmeleri hakkında konuşulur. 12 KONU BÜYÜK-KÜÇÜK ISINMA ÇALIŞMASI TOP HEDEFMAA1Bedensel koordinasyon gerejtiren belirli hareketleri yapabilme. K1Atılan nesneleri yakalar SÜREÇBÜTÜN SINIF Çocuklarla halka elimde kocaman bir top var ve bu topu çok büyük olduğu için yanımda duran arkadaşıma veriyorum ve topu sırayla herkes tutacak yine bana elimdeki top çok küçük aman dikkat Al bakalım sen de dikkat et olur mu elinden kayabilir. Yönergeleri verilerek calişma sonra verilen topu birbirlerine isim söyleyerek atmaları istenir. ESAS ÇALIŞMAEL ARABASI Tavşan kocaman lahanayı zar zor taşımaktadır. Minik tavşanhop ağır,hem de çok eve götürmeliyim.lahananın üzerine düşer.oh,nasıl gütüreyim ben bunu? Öğretmenbu ne hal tavşan kardeş?İine karıştığım için özür dilerim,yardım etmemi istermisin? Minik tavşan korkar ve sıçrarGünaydın götürmeye çalışıyorum da … Öğretmen arabayla götürsene. Minik tavşan çaresiz omuz silkerArabam yok ki! ÖğretmenŞimdilik bizimkini görüyorsun ki yük taşımak için bir araba de kendine bir tane şunu unutma! Yükün arabadan düşmemesi için parmaklık yapman gerekli bunlar ne kadar sık olursa yük o kadar rahat taşınır.herkese bir araba yapması söylenir. Minik tavşanAnladım harika!Mutlaka şimdi sizin arabanızı kullanabilir miyim? Öğretmen veriyorsunuz değil mi? Minik tavşan arabayı alır şarkı söylemeye başlar. Tekerlekli küçük bir araba çocuklar verdiler bana, Hey kocaman lahana hemen atla arabaya Arabayı itmeye yorgun argın,boş arabayla geri gelir. Beni bekleyen kardeşler,lahanayı yediler. Lahana hem büyüktü,hem de çok lezzetliydi. Bakın arabanızı hemen geri getirdim Çok teşekkür bir ricada ve kardeşlerime araba modelleri çizer misiniz?Onlara bakarak arabalarımızı yaparız. Öğretmen minik tavşanın başını okşayarak! dersiniz çocuklar?evet derler Minik tavşanÇizin çocuklar!Kardeşlerim buna çok sevinecekler Öğretmen Hadi çocuklar ,tavşancıklara aynı büyüklükte tekerlekli araba çizmeye çalışın sakın parmaklık çizmeyi unutmayın çünkü ,havuçlar düşebilir . RAHATLAMA ÇALIŞMASILAHANA Çocuklardan gözlerini kapamaları istenir şimdi büyük bir lahana taşıyorsunuz. O lahanaya taşımakta çok zorlanıyorsunuz önünüze dik bir yokuş çıktı yokuşu tırmanıyorsunuz… Ama lahana çok ve ağır taşıyamıyorsunuz kenarda durup dinlenmek istiyorsunuz lahanayı yanınıza koydunuz oh dinleniyorsunuz havada uçan kuşa bakın ne kadar güzel uçuyor kuşa bakarken baktınız ki lahana birden yuvarlanarak aşağı doru ilerliyor… Lahanayı kaçırdınız şimdi ne yapacaksınız bakalım 5’e kadar sayacağım 5 dediğimde gözlerinizi açabilirsiniz . Çocukların neler hissettikleri ,neler yaptıklar sorulur. 13 KONU YÜKSEK-ALÇAK ISINMA ÇALIŞMASI FIRÇALAR HEDEF PMA A5 Denge gerektiren belirli hareketleri yapabilme K4 Tek/Çift ayak üzerinde olduğu yerde zıplar SÜREÇ Bütün sınıf Çocuklar sınıfta dağınık olarak dururlar şimdi ellerinde bir fırça varmış gibi duvar boyamaları istenir daha sonra zıplayarak yüksekleri boyamaları istenir daha sonrada alçak olan yerleri boyamaları istenir ESAS ÇALIŞMA Serçenin kahvaltısı HEDEF SDA A11 Estetik özellik oluşturan ürünler oluşturabilme K8 Sunularında hayali /gerçek nesneler kullanır SÜREÇ Bütün sınıf YAŞ 5-6 MATERYAL - _Öğretmen yüksek sesle anlatır Çocuklar hareketleri istedikleri gibi canlandırırlar _ Bir ağacın dalında uyuyan serçe uyandı Çocuklar yere çömelir, kolları yukarı kaldırır ve çırpar _ Kuş çok yükseklerde uçuyor Çocuklar kuş gibi uçarak yükseklerde olduklarını düşünürler _ Kuş solucan bulmak için alçaklara indi. Çocuklar kollarını yana açarak ve dikkatle bakarak sınıfta dolaşırlar _Sonra serçe bir solucan buldu. Çocuklar çömelir eller yerde baş önde _Kuş ağaca geri döndü en yüksek yerine kondu Kollar yanda uçma hareki yaparak ağaca geri dönerler RAHATLAMA ÇAILIŞMASI Yaprak HEDEF BA A2 Olay yada varlıkların özelliklerini gözlemleyebilme K1 Olay yada varlık özelliklerini söyler Şimdi gözlerinizi kapatın ve yüksek bir tepe düşünün o tepede bir ağaçta bulunan bir yapraksınız yüksekten aşağıya doğru bakıyorsunuz çiçekler tavşan kuşlar… ve önünüzde uzun bir dere ve derede yüzen ördekler balıkları görüyorsunuz. Ördekler balıklara göre daha yüksekte. Birde baktınız ki uçan kuşlardan bir tanesi size doğru geliyor ve siz korkuyorsunuz ve koptunuz şimdi yüksekten alçaklara doğru düşüyorsunuz biraz önceki gördünüğünüz şeyler kayboldu artık alçalta ve yerdesiniz yatıyorsunuz şimdi neler görüyorsunuz 5’e kadar sayacağım 5 dediğimde gözlerinizi hissettikleri sorulur yüksek ve alçak arasındaki farklar konuşulur. 14 KONUuzun_kısa ISINMA ÇALIŞMASI Balonlar HEDEFMAA1Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme. K1özel yönergelere uygun olarak ısınma hareketlerini yapabilme. SÜREÇBütün sınıf. İsteyen çocuklar oyuna kendine bir eş bulması biri Balon,diğeri ise pompa olur uzun pompalar balonları şişirmeye baş- uzun balonlarımız uzamaya uzayın balonlar uzayın .başladı balonlarımız uzuyor pompalarımız yoruldu. Zaten biraz daha şişirirlerse balonlar edelim ki patlamasın pompala- Rımız çalışmaya dayanamıyorlar patlamaya başlıyorlar teker teker Evet bü-tün balonlarımız patladı şimdide pompalar balon,balonlarda pompa olsun diyerek oyun devem eder. ESAS ÇALIŞMABakma çalışması SÜREÇBütün sınıf YAŞ5-6 MATERYAL- HEDEFSDAA1Kendini tanıyabilme. K1Fiziksel özelliklerini söyler. Çocuklar daire olurlar öğretmen herkes birbirinin boylarını en uzun boylu arkadaşınızı bulabilecek herkes elini önüne koysun ve parmaklarını incelesin Herkez en uzun boylu Parmağını .sırayla uzundan kısaya parmaklar uzun boylu arkadaşlarını göstermeleri istenir. RAHATLAMA ÇALIŞMASI Çiçek HEDEF SDA A2 Duygularını fark edebilme K2 Duygularının nedenlerini söyler Çocuklardan gözlerini kapamaları istenir kendilerini minik bir tohum olarak hissetmeleri söylenir siz minik bir tohumsunuz sizi şimdi toprağa ektiler ama yeraltı çok karanlık ve sessiz korkuyorsunuz şimdi üstünüze yağmur yağıyor üşüyorsunuz… güneş çıkıyor ilk önce üstünüzdeki toprağı ısıtıyor toprak ısındıkça sizde ısınıp hareketleniyorsunuz yavaş canlanmaya başladınız filiziniz çıktı uzamaya ve büyümeye başladınız şimdi uzun bir çiçak oldunuz acaba hangi çiçeksiniz merak ediyorum şimdi hangi çiçek odlunuzu düşünün 5’e kadar sayıcam 5 dediğimde gözlerinizi açabilirsiniz _ Çocuklara neler hissettikleri sorulur _ Hangi çiçek oldukları sorulur _ neden o çiçeği seçtikleri sorulur ISINDIRICI ÇALIŞMA ETKİNLİK ADI Kil ve HeykeltıraşHareketli-Hareketsiz PSA Amaç 1. Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım yönergelere uygun olarak ısınma hareketleri yapar. SDA Amaç 11. Estetik özellikler taşıyan ürünler oluşturabilme 8. Sunularında hayali / gerçek nesneler kullanır. MATERYAL- YAŞ 5-6 SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması İki çocuk ortaya heykeltıraş ise materyal Kil,hamur vb. Heykeltıraş olan,elleri ile diğerine istediği biçimi verir. Örneğin,kollarını kaldırır,gözlerini kapatır,ağzını açar,başını sağa yada sola yatırır,isterse yere sırtüstü yatırır,bir bacağını kaldırır…Diğer çocuk,kendisine verilen bu şekli muhafaza eder ve heykeltıraş ona şekil verirken kıpırdayabilir, kendisine verilen şekli sonra roller değiştirilir. Heykeltıraş olan materyal,materyal olan ise heykeltıraş olur. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADIans Eden Heykeller SDA Amaç 2. Duygularını fark edebilme Kazanım müzik, dans, drama vb. yollarla ifade eder. DA Amaç 4. Kendini sözel olarak ifade edebilme Kazanım düşünce ve hayallerini yaratıcı yollarla açıklar. MATERYAL- Öğretmen’’ şimdi heykellerim canlansın ve yerine geçsin heykeltıraşlarda heykellerinin yanlarına oturabilir’’ halka olunur ve yere oturulur. Öğretmen 'Çocuklar şimdi sizlere kısa bir öykü anlatacağım' der ve hikayeye başlar. 'Bir bekçi varmış. Bu bekçi nerenin bekçisiymiş biliyor musunuz? Bir heykel bahçesinin. Bu bekçinin heykelleri çok yaramazmış. Bekçi bir müzik parçası çaldığı zaman dayanamaz ve dans etmeye başlarlarmış. Müzik durduğu zaman da eski pozisyonlarını hatırlayamaz ve yeni bir şekilde heykel olurlarmış. Şimdi siz bu bahçedeki yaramaz heykellersiniz. Ben de bekçiyim. Dinleyin bakalım, ne zaman müzik çalacağım ne zaman duracağım' Çocuklara müzik parçası çalınır. Ben Karamela sepetindeki heykel müziğini kullandım. Müzik durdurulur ve heykellerin arasında dolaşılır. Şu heykelimin elleri ne kadar güzelmiş ya da kim yaptı acaba bu heykelimi gibi destekleyici sözler söylenir. Bu çalışma birkaç kez yapıldıktan sonra dünyanın en komik heykelleri ya da en korkunç heykelleri olmalarını ister. Ben bunu müziği açmaya başlamadan önce 'Bekçi bir sonraki gelişinde bir de ne görmüş, bahçesindeki heykeller dünyanın en komik heykelleri olmuş' gibi cesaretlendirici cümleler kullanılır. RAHATLAMA ÇALIŞMASI “Herkes kendini denizde düşünsün. Denizde önce yüzüyorsunuz su çok güzel. Büyük büyük dalgalar geliyor ve sizi yukarı kaldırıyor, siz de bir yukarı çıkıyor bir aşağı iniyorsunuz. Arada denizin dibine dalıp balıkları seviyorsunuz “eyvah o da ne anne balık yavrusunu sevdiğiniz için sizi kovalıyor. Çok hızlı yüzmelisiniz. Hızlı… Hızlı… Daha hızlı… çok yoruldunuz. Kumsala önce sizin ayaklarınıza kadar geliyor daha sonra bacaklarınıza geliyor. Dalga gittiğinde vücudunuzda kum taneleri kalıyor. Ve son olarak çok büyük bir dalga geliyor size doğru yaklaşıyor ve siz hızlıca kalkıp kaçmaya çalışıyorsunuz gittikçe yaklaşıyor yaklaşıyor… Eyvah kaçamadınız ve tamamen ıslandınız şimdi kalkıp bir havlu almaya gidiyorsunuz “ der ve elini şıklatır. ISINDIRICI ÇALIMA ETKİNLİK ADI Gazete Okuyalım Düzenli-Düzensiz DA Amaç 4. Kendini sözel olarak ifade edebilme Kazanım düşünce ve hayallerini yaratıcı yollarla açıklar. MATERYAL- YAŞ 5-6 SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması Sınıfta düzenli ve düzensiz sıralar yapılır. Nerelerde sıraya girmemiz gerektiği hakkında konuşulur. Daha sonra öğretmen çocukları iki iki eşleştirir, arka arkaya sıraya dizer. Eşler el ele tutuşur. Çocuklar gazete sayfaları olur. Bir sayfadaki çocuk, resim; yanındaki çocuk haber olur. Resim olan çocuk, ne resmi olduğunu çocuk da o resimle ilgili haberi söyler. Haberleri vücut diliyle anlatmaları istenebilir. Diğer çocuklar haberin özelliğine göre mutlu, üzücü vb. yüz ifadelerini değiştirirler. Sayfalar çevrilir. Çevrilirken haberi okunan çocuklar kenara çekilir. Arkalarındaki çocuklara sıra gelir. Çalışmanın başındaki ve sonundaki sıraların hangisinin düzenli hangisinin düzensiz olduğu hakkında çocuklarla konuşulur. Hadi bu gazetemizi Alilerin evine götürelim denilerek hikaye ye giriş yapılır. ESAS ÇALIŞMA SDA Amaç 13. Çevreyi estetik bakımdan düzenleyebilme Kazanım1. Çevresinde gördüğü güzel / rahatsız edici durumları Çevre sorunları ile ilgili kendi yapabileceklerine örnek verir. ETKİNLİK ADIağınık Çocuk MATERYALÇorap, kitap, tişört, pantolon, çocuk ve otobüs kuklası Öğretmen ’Dağınık Çocuk’’ isimli hikayeyi kukla ile çocuklara anlatırAli adında bir çocuk varmış. Eşyalarını toplamaktan hiç hoşlanmazmış. Bir gün yerlerde atılı duran eşyalar, aralarında neden hala buradasın. Bu saatte okulda olman gerekmiyor mu?” diye sormuş ceket ders kitabına. Ders kitabı “Evet, ama dağınık çocuk okula giderken beni aradı, bulamadı. Sonunda beni almadan gitti” dedi. Çorap-“Ben tam üç gündür burada yatağın altında sıkışıp kaldım. Kimse beni görmüyor.” Dedi. Tişört-“Ben tertemiz bir tişörttüm. Beni dolaptan çıkarttı sonra yere attı. Üstelik dağınık çocuk odada yürürken üstüme basıyor. Hem kirlendim, hem de buruştum.”-“Bir fikrim var” demiş pantolon. “Dağınık çocuk benim cebimde otobüs bileti unutmuş. Hep birlikte otobüse binip gidelim.”-“Evet” diye bağırmışlar. Hep birlikte yola çıkmışlar. Otobüs onları yemyeşil kırlara götürmüş. -“Ne kadar güzel bir yer burası? İyi ki yatak altlarında dolap kenarlarında beklemek yerine buradayız.” Saklambaç oynamışlar, yerlerde yuvarlanmışlar. Tozlanıp çamurlandıklarına hiç aldırmıyorlarmış. Tekrar otobüse binip eve dönmüşler. Bütün eşyalar daha önce atılmış oldukları yerlere aynen uzanıp yorgunluktan uyuya kalmışlar. Çocuk okuldan dönmüş Çocuklara sizce Ali eve geldiğinde neler olmuş olabilir diye sorulur Ali eşyalarının halini görünce“Aman Allahım! Yerlerde bıraktım diye ne hale gelmişler.” günden sonra eşyalarını hep yerli yerinde çocuklara roller verilir ve hikaye canlandırılır. TARTIŞMA Çocuklara Evde dağınık olan eşyalar, eşya rolündeyken neler yaptıkları ve hissettikleri neden düzenli tutmamız gerektiği ve dağınık olmasının zararları hakkında konuşulur. ISINDIRICI ÇALIMA ETKİNLİK ADIBahçıvan Canlı-Cansız PSA Amaç 5. Denge gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım 5. Tek / çift ayakla sıçrayarak belirli bir mesafeyi dengeli bir şekilde gider. MATERYAL- YAŞ 5-6 SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması Çocuklar büyük bir halka oluştururlar, yere otururlar. Çocuklar arasından bir bahçıvan ve bir de yaramaz çocuk seçilir. Bahçıvan çiçekleri sularken yaramaz çocuk bahçede dolaşmaktadır. Bahçıvan yaramaz çocuğun yanına giderek sakın çimlere basma, çiçekleri koparma der. Yaramaz çocuk beni yakalamayı başarırsan söylediklerini yaparım der ve kaçmaya başlar. Ama yaramaz çocuk hangi hareketi yapıyorsa bahçıvan da aynı hareketleri yapmak zorundadır. Örneğin çocuk iki kez kendi kendi etrafında dönerse bahçıvan da dönecek, tek ayakta koşarsa bahçıvan da tek ayakta koşacaktır. ESAS ÇALIŞMA SDA Amaç 6. Başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme Kazanım 7. Gerektiğinde lideri izler. 8. Gerektiğinde liderliği üstlenir. DA Amaç 8. Görsel materyalleri okuyabilme Kazanım 2. Görsel materyallerle ilgili sorular Görsel materyallerle ilgili sorulara cevap Görsel materyalleri açıklar. ETKİNLİK ADICanlı mı Cansız mı? MATERYALCanlı ve Cansız Nesnelerin Resimlerinin Olduğu kartlar Öğretmen daha önceden üzerinde canlı ve cansız varlıkların resimlerinin olduğu küçük kartlar hazırlamış ve bunları çocukların takabilmesi için ip geçirmiştir. Çocuklara kartları boyunlarına takmalarını karttaki resimlerde ne olduğuna dikkat etmeleri söylenir. Kartları sırtlarına doğru takarlar..Çocuklar kartları taktıktan sonra, öğretmenin daha önceden çizdiği dairenin üzerine dizilir. Öğretmen’Bize bir ebe gerekli. Peki ne yapmalı. En iyisi sayışmalı. İçinizden birini bulmalı. Son dokunduğum ebe olmalı.’’tekerlemesi ile bir ebe müzik eşliğinde halkanın içerisinde dolaşacağını söyler. Müzik kesilince ,ebeden hangi arkadaşının önünde durursa, ona arkasındaki kartta resmi bulunan hayvanı yada eşyayı tahmin edebilmek için ipucu alabileceği sorular sormasını istenir. Nasıl ses çıkarır? Nasıl hareket eder? Vb.. Ebenin soru sorduğu çocuk, ipucu verirken kartındaki resmin adını söylememesi hatırlatılır. Ebe doğru tahminde bulunursa, diğer çocuk ebe olur. RAHATLAMA SDA Amaç 2. Duygularını fark edebilme Kazanım 1. Duygularını nedenlerini Duygularının sonuçlarını açıklar. BA Amaç 4. Algıladıklarını hatırlayabilme Kazanım 2. Varlıkların rengini Varlıkların yerini Varlıkların şeklini söyler. Öğretmen çocuklardan gözlerini kapatmalarını ve ellerinde bir kutu olduğunu hayal etmelerini ister. Şimdi kutuyu açtıklarını,kutunun içinde bir böcek gördüklerini düşünmelerini, böceğin görünüşüne, hareketlerine,sesine vb. dikkat etmelerini sonra öğretmen;kuruda nasıl bir böcek vardı?Büyüklüğü nasıldı? Hareketleri hızlı mıydı? Ne renkti? Onu gördüğünde neler hissettin? Böyle bir böcek gördüğünde yüz ifaden nasıl olur? Vb. sorularla çocukların hayal ettiklerini canlandırmalarını ister. ISINDIRICI ÇALIŞMA ETKİNLİK ADIZıplayan top Hızlı-Yavaş PSA Amaç 1. Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanım1. Sözel yönergelere uygun olarak ısınma hareketleri yapar. 2. Değişlik yönlere yuvarlanır. MATERYAL Bir Adet Ritim Aleti YAŞ 5-6 SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması İlk olarak uygulama yapılacak alana minderler yada battaniyeler yerleştirilir. Ve çocuklara yerde hareketsizce duran birer top oldukları arada öğretmen elindeki ritim aleti ile yavaşça ses çıkarmaya böylece topların yavaşça yuvarlanmaları gerektiği söylenir. Ve öğretmen müzik aletini hafifçe hızlı hızlı sallamaya başlar ve topun artık çok hızlı yuvarlandığını söyler. Böylece çocuklar daha hızlı sonra topların bir duvara çarptığı ve geriye doğru hızla fırladıkları şimdi de biri gelip topu eline alıp onu zıplatmaya başladığını belirtir lider. Böylece çocuklar yavaş yavaş zıplarlar, liderin elindeki müzik aletinin daha hızlı ses çıkarması ile birlikte zıplayışlar da sonunda o kişinin topu bir kenara koyduğu ve topun artık hafifçe havasının indiği söylenerek etkinlik sona erdirilir. Toplarım trenle seyahat etmek ister mi denilerek esas çalışmaya geçiş yapılır. ESAS ÇALIŞMA ETKİNLİK ADITren Çalışması SDA Amaç 6. Başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme Kazanım 7. Gerektiğinde lideri izler. 8. Gerektiğinde liderliği üstlenir. BA Amaç 3. Dikkatini toplayabilme Kazanım 1. Dikkat edilmesi gereken nesneyi / durumu / olayı fark Dikkatini nesne /durum / olay üzerinde yoğunlaştırır. MATERYAL- Çocuklar arka arkaya sıra olurlar ve birbirlerine tutunarak tren oluştururlar. en öndeki çocuk lokomotif olur ve diğerleri de vagonlar olurlar. Lokomotif ne yaparsa vagonlar da aynısını yaparlar. Çocuklar treni oluşturduktan sonra öğretmen yönergelerle çocukları yönlendirir “ilk önce düz bir yolda ağır ağır ilerliyor trenimiz. İlerde dik bir yokuş var; tırmanıyoruz, tırmanıyoruz. Şimdi de yokuştan inmeye başladık, gittikçe hızlanıyoruz. Hızlı.. Hızlı.. Daha hızlı.. İlerde büyük bir viraj var. Buradan da yavaşça durağa yaklaştık, biraz yavaşlayalım, duralım. Yolcuları aldık devam edelim, hızlanalım, hızlanalım. -Trenimizin kömürü az kaldı, yavaşlayalım, yavaşlayalım. -Kömürümüz bitti, duralım.” lokomotif arada bir düdük sesleri çıkarır ve yönergelerde istediği gibi canlandırmalar yaparak gruba liderlik yapar. İsteyen çocuklara lokomotif olma olanağı verilerek rol değişimleri yapılır. RAHATLAMA ÇALIŞMASI BA Amaç 3. Dikkatini toplayabilme Kazanım 4. Nesneyi / durumu / olayı ayrıntılarıyla açıklar. Öğretmen’’Bundan sonraki yolculuğumuza topla devam edeceğiz. Şimdi herkes yerine oturup gözlerini kapatsın şimdi biz topun üzerindeyiz. Bu top sihirli bir top. İstediğimiz her yere gidebiliyor. Şimdi nereye gitmek isterdiniz düşünün’’ der. Çalışma bitiminde gözler açılır ve çocuklara gittikleri yerler hakkında sorular sorulur. ISINDIRICI ÇALIŞMA ETKİNLİK ADIAynı-Farklı -Benzer PSA Amaç 1. Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme 1. Sözel yönergelere uygun olarak ısınma hareketleri yapar. MATERYAL- YAŞ 5-6 SÜREÇ Tüm sınıf grup çalışması Öğrenciler ayakta dururlar ve öncelikle lider yavaş yavaş hareketler yapar ve aynı anda grubunda tekrar etmesini elma toplama hareketi yaparken aynı anda zıplamaları yada lider eli ile alkış sesi yaparken gruptan tek bir alkış sesi çıkmasını bu sesleri aynı anda çıkarırken aaaaaaa diye bağırırlar .Daha sonra lider şimdi yapacağı hareketlerin tersini yapmalarını hareketleri yaparken de sssssss sesini yapacağı hareketleri bir süre gösterir ve sonra etkinlik sonra tersini yapmalarını lider alkış yaparken grup kollarını açar ve sss diye ses hareket yapmayan kişi oyundan ters yapılacak olması etkinliğe heyecan ve hareketlilik katar. ESAS ÇALIŞMA SDA Amaç 6. Başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme Kazanım10. Grup etkinliklerinin kurallarına Gerekli durumlarda kararlılık gösterir. DA Amaç 5. Dinlediklerini çeşitli yollarla ifade edebilme Kazanım 5. Dinlediklerini resim, müzik, drama, şiir, öykü vb. yollarla sergiler. ETKİNLİK ADI Kendinde Değişiklik Yap MATERYAL Hırka,ceket,ayakkabı,terlik,palto gibi çocukların kendi eşyaları. İki çocuk,üzerlerinde hırka,ceket,palto,terlik gibi giysilerle karşılıklı olarak ayakta dururlar. Yönerge şu şekilde verilir”Birbirinize bakın, görünüşünüze ve elbisenize dikkat herkes birbirine sırtını dönsün ve kendi elbiselerinde,saçında değişiklik yapsın… İstediği birinin kılığa girsin.. Tekrar yüz yüze dönün…Şimdi arkadaşınızın elbisesindeki,görünüşündeki değişiklikleri söyleyin.” Her seferinde çocuklardan yalnızca biri,kendi üzerinde değişiklik yapabilir ve diğeri değişikliği bulmaya çalışır. RAHATLAMA ÇALIŞMASI ETKİNLİK ADIAynaya Bakıyoruz Amaç 8. Farklılıklara saygı gösterebilme Kazanım1. Kendisinin farklı özelliklerini kabul Başkalarının farklı özelliklerini kabul eder. MATERYAL- Öğretmen çocuklardan gözlerini kapatarak söylediklerini hayal etmelerini ister. ’Bugün sınıfa girdiğinizde büyük bir ayna olduğunu fark ettiniz. Diğer arkadaşlarınızda geldi. Ayna karşısına geçtiniz. Kendinizi ve arkadaşınızı inceliyorsunuz. Aranızdaki farklara ve benzerliklere dikkat ediyorsunuz’’ denilerek anlatılanı düşünmeleri için bir süre beklenir ve gözlerini açmaları istenir. Çocukların fark ettikleri hakkında konuşulur. ____________ALINTI______“Tek başıma yapabilmem için bana yardım et. Ve nasıl yapıldığını bana göster. Bunu benim için yapma. Kendim yapabilirim ve yapmak isterim. Bana nasıl yapacağımı öğretirken sabret. Bu belki uzun sürebilir. Ve belki daha uzun zamana ihtiyacım var. Fakat bilmelisin ki birkaç deneme ile yapacağım şeyi başarmak isterim. Hata yapabilme ihtimalim olduğunu da düşünmelisin. Ama unutma ki ben sadece bu hatalarla gerçek manada bir şeyler öğrenebilirim.” Maria Montessori

ısınma esas çalışma rahatlama değerlendirme